علائم کمبود اکسیژن (هیپوکسی)
کمبود اکسیژن یا هیپوکسی که اصطلاح پزشکی آن است، می‌تواند برای ارگان‌های مختلفی خطر آفرین باشد. مغز، کبد، کلیه‌ها، قلب و تمام اعضای مهم دیگر موجود در بدن در عرض چند دقیقه کمبود اکسیژن دچار آسیب و عوارض خواهند شد. علائم این کمبود اکسیژن در مواقع مختلف متفاوت است اما اصلی‌ترین علائم آن عبارتند از:
- تغییر رنگ پوست به سمت کبودی به خصوص در ناحیه صورت، لب‌ها و انتهای اندام‌ها
- کاهش هوشیاری
- سرفه
- افزایش یا کاهش ضربان قلب
- تنفس سریع
- تنگی نفس
- تعریق
در صورت مشاهده این علائم فرد باید سریعا خود را به اورژانس رسانده تا مورد درمان قرار بگیرد.
عوامل ایجاد کننده کمبود اکسیژن
عوامل مختلفی می‌توانند سبب اختلال در اکسیژن رسانی و کمبود اکسیژن شوند. گاز اکسیژن توسط دم وارد ریه‌ها شده، ار آنجا وارد خون شده و به قلب رفته تا در سرتاسر بدن توزیع شود. چنانچه در هر یک از اجزای این مسیر مشکلی ایجاد شود، کمبود اکسیژن رخ خواهد داد. برخی از علل اصلی این اتفاق عبارتند از:
- بیماری‌های ریوی: بیماری‌هایی مانند COPD و یا آسیب‌های ریوی، با تخریب و یا اختلال در عملکرد ریه سبب کاهش اکسیژن می‌شوند.
- آسم: در بیماری آسم مجاری هوایی تنگ شده و هوا به میزان مورد نیاز به ریه‌ها نمی‌رسد. در حملات شعله‌وری و یا در آسم شدید ممکن است کمبود اکسیژن عوارض شدیدی ایجاد کرده و یا مرگ آور باشد.
- بیماری‌های قلبی: مشکلات به وجود آمده برای قلب، مانع از توزیع خون دارای اکسیژن به بافت‌های مختلف شده و کمبود اکسیژن ایجاد می‌کند. نارسایی قلبی، سکته قلبی، بیماری‌های قلبی مادرزادی و تقریبا تمام بیماری‌های قلبی می‌توانند کمبود اکسیژن ایجاد کنند.
- برخی داروها به خصوص داروهای مسکن و همچنین مواد مخدر، با اشکال در عملکرد دستگاه تنفس، می‌توانند سبب اخلال در مسیر اکسیژن رسانی و کمبود اکسیژن شوند.
- کم‌خونی: اکسیژن در خون توسط گلبول‌های قرمز حمل می‌شود. بنابراین در بیماری کم‌خونی که تعداد گلبول‌های قرمز و یا عملکرد آن‌ها کاهش می‌یابد، انتقال اکسیژن نیز کاهش یافته و علائم کمبود اکسیژن رخ می‌دهد.
- مسمومیت: مسمومیت با برخی مواد مانند سیانید و یا مسمومیت با مواد مخدر، به خصوص مخدرهای افیونی، سبب کاهش عملکرد تنفسی و کمبود اکسیژن می‌شود.
کمبود اکسیژن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
در ابتدای متن علائم کمبود اکسیژن در موارد شدید را گفتیم اما گاهی کاهش اکسیژن خون ممکن است آنقدر شدید و یا حاد نباشد که این علائم را ایجاد کند بلکه ممکن است در طول زمان ایجاد شده و یا خفیف باشد و علائم قابل توجهی ایجاد نکند. این اتفاق در کم‌خونی‌ها رخ می‌دهد، به عنوان مثال شخصی مدت‌ها دچار خستگی و تنگی نفس زودرس و... با شدت خفیف بوده است و پس از چند سال و پیشرفت کردن علائم مراجعه کرده و بیماری وی تشخیص داده می‌شود. مهمترین وسیله‌ای که جهت تشخیص کمبود اکسیژن استفاده می‌شود، پالس اکسی‌متر است. این وسیله، یک تست غیر تهاجمی و سریع بوده که با اتصال به روی انگشت دست یا پا، اکسیژن منتقل شده به اندام‌ها را نشان می‌دهد. در صورت مطلوب بودن این میزان اکسیژن، نشان دهنده کارایی مناسب سیستم تنفس، قلب، گردش خون و سایر موارد است.
پالس اکسی‌متر یکی از پر استفاده‌ترین دستگاه‌های پزشکی در اورژانس‌ها، بیمارستان‌ها، مطب‌ها و... است. گاهی به بیمارانی که دچار مشکلات قلبی یا تنفسی هستند، توصیه می‌شود که خرید پالس اکس متر را در اولویت قرار داده و در منزل خود نگه دارند. از آنجایی که استفاده از این دستگاه بسیار ساده است، با کوچکترین نشانه‌ها و قبل از ایجاد عوارض، بیماران و اطرافیان آن‌ها متوجه کمبود اکسیژن شده و بیمار را جهت درمان انتقال می‌دهند. گاهی از پالس اکسی‌متر برای پیگیری درمان و یا بررسی میزان اثربخشی آن استفاده می‌شود.
همچنین ببینید: خرید انواع پالس اکسی متر در برندها مختلف
چطور از پالس اکسی‌متر استفاده کنیم؟
بیماران مبتلا به بیماری‌هایی که بر انتقال اکسیژن اثر می‌گذارند، مانند آسم و نارسایی قلبی، بهتر است در منزل خود پالس اکسی‌متر داشته باشند و میزان اکسیژن خود را به صورت مرتب چک کنند. برای اطینان از درست بودن نتیجه نشان داده شده با دستگاه، موارد زیر باید رعایت شوند:
- قبل از استفاده، زیورآلات باید از انگشت موردنظر برداشته شده و از آنجایی که دستگاه بر روی انتهای انگشت قرار می‌گیرد، هرگونه لاک و یا مواد دیگر باید از روی ناخن پاک شوند.
- فرد باید آرام بوده و دمای بدن وی متعادل باشد. بهتر است دست زیر سطح قلب قرار بگیرد.
- سپس دستگاه باید به صورت صحیح روی انشگت قرار بگیرد.
- در اکثر دستگاه‌ها، فرایند به صورت خودبخود آغاز می‌شود. تا زمان نشان داده شدن میزان اکسیژن، ثابت بایستید.
_1676800429066.jpg&w=3840&q=75)
