نشانه ها و عوارض بیماری آسم را بشناسید!

علائم و راه های پیشگیری از بیماری آسم| مدینیوم

آسم یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در تمام دنیا است که شیوع آن رو به افزایش است. در این بیماری مجاری تنفسی شما باریک و ملتهب شده و ممکن است خلط بیش از حد تولید کنند. این التهاب موجب حساسیت بیشتر این افراد نسبت به گروه زیادی از محرک‌ها می‌شود. این مسئله می‌تواند سبب تنگ شدن شدید مجاری هوایی و در نتیجه کاهش جریان هوا شده و به علائمی مانند دشواری تنفس و ایجاد سرفه، صدای خس خس (ویز) هنگام نفس کشیدن و تنگی نفس منجر شود. این بیماری در هر سنی می‌تواند ایجاد شود اما بیشترین سن بروز آن در 3 سالگی است.

برای بعضی افراد، بیماری آسم ناراحتی کمی به همراه دارد. اما برای بعضی دیگر، این بیماری می‌تواند یک مشکل بزرگ باشد که با فعالیت‌‌های روزانه تداخل داشته و ممکن است منجر به حمله‌ آسم شود.

تنگی مجاری هوایی ایجاد شده در بیماری آسم برگشت پذیر است اما در آسم مزمن درجاتی از انسداد برگشت ناپذیر وجود دارد. در این حالت آسم قابل درمان نیست، اما علائم آن را می‌توان کنترل کرد. شدت آسم با گذشت زمان تغییر آنچنانی نمی‌کند، به طوری که آسم خفیف به ندرت به آسم شدید مبدل می‌شود و مبتلایان به آسم شدید غالبا از همان آغاز به آسم شدید مبتلا بوده‌اند. مرگ ناشی از بیماری آسم شایع نیست و مواردی هم که رخ میدهد به دلیل بیماری بسیار شدید و یا عدم استفاده از داروهای تجویز شده است. در این بیماری ارتباط شما با پزشک جهت شناسایی علائم و نشانه‌ها و تنظیم درمان در صورت نیاز، بسیار حائز اهمیت است.

محرک‌های ایجاد کننده آسم

تنگ شدن مجاری هوایی و علائم آسم میتواند بر اثر محرک‌های مختلفی ایجاد شود.

آسم ناشی از آلرژی:

مواد مختلفی می‌توانند با ایجاد حساسیت سبب تنگی مجاری و ایجاد علائم آسم شوند. گرده گیاهان، درختان، اسپور و هاگ قارچ‌ها، مو و یزاق حیوانات خانگی مانند سگ و گربه و یا حشراتی مثل سوسک و برخی گازها و مواد صنعتی که برخی از شغل‌ها مجبور به تماس با آنها هستند می‌تواند سبب آلرژی و آسم ناشی از آن شود. همچنین برخی از عطرها و ادکلن‌های قوی، برخی مواد غذایی، آلاینده‌های موجود در هوا مثل دی اکسید گوگرد،اوزون، ذرات گازوئیل و اکسید نیتروژن می‌توانند سبب ایجاد آسم و یا بدتر شدن آن در افراد مبتلا شوند.

آسم ناشی از عفونت:

عفونت‌ها به خصوص عفونت‌های ویروسی می‌توانند سبب ایجاد آسم گردند و مهمترین عامل در ایجاد حملات آسم نیز هستند.

آسم ناشی از دارو:

برخی داروها می‌توانند سبب بدتر شدن آسم شوند و مصرف آنها در مبتلایان میتواند بسیار خطرناک و حتی کشنده نیز باشد. بنابراین بیمار مبتلا به آسم و یا افرادی که در خانواده خود سابقه بیماری آسم دارند قبل از مصرف دارو جدید باید با پزشک خود در این باره مشورت کنند.

آسم ناشی از ورزش:

ورزش به ویژه در کودکان یک محرک برای شروع بیماری آسم است. این نوع از آسم معمولا بعد از تمام شدن ورزش شروع شده و علائم آن حدود 30 دقیقه ادامه دارد. آب و هوای سرد و خشک امکان ایجاد این نوع آسم را تشدید می‌کند.

علائم آسم

شدت این بیماری و علائم آن در افراد مختلف متفاوت است اما به صورت معمول علائم زیر در بیشتر افراد مبتلا به آسم با شدت متغیر وجود دارند:

تنگی نفس، سرفه و صدای ویز در هنگام تنفس شایع‌ترین علائم آسم هستند.
علائم بیماران ممکن است شب‌ها بدتر شده و افراد در ساعت‌های دم صبح بیدار شوند.
تولید مخاط چسبناک در مجاری تنفسی ممکن است افزایش یافته و دفع آن برای بیماران دشوار باشد.
سختی در نفس کشیدن و ناتوانی در پر کردن ریه‌ها از هوا نیز از علائم شایع آسم است.

چنانچه آسم با درمان مرتب دارویی تحت کنترل باشد ممکن است هیچ‌کدام از این علائم دیده نشود.

نشانه های آسم

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم

به دنبال درمان اورژانسی باشید

حمله‌های شدید آسم می‌توانند کشنده باشند. برای تعیین این که در زمان تشدید علائم و نشان‌ها چه کنید و چه زمانی نیاز به درمان اورژانسی دارید، با پزشک همکاری کنید. علائم اورژانس آسم شامل:

تشدید سریع تنگی نفس یا خس خس
عدم بهبودی حتی پس از استفاده از تسکین دهنده سریع استنشاقی
تنگی نفس در زمان انجام کمترین فعالیت‌های فیزیکی

تماس با پزشکتان

درصورت موارد زیر به پزشک خود مراجعه کنید:

در صورتی که فکر می‌کنید آسم دارید. اگر سرفه مکرر یا خس خس دارید که بیشتر از چند روز طول می‌کشد یا هر گونه علامت یا نشانه ای از آسم دارید، به پزشک مراجعه کنید. درمان به موقع آسم ممکن است از آسیب ریوی طولانی مدت پیشگیری کرده و موجب پیشگیری از بدتر شدن بیماری در طول زمان شود.
برای بررسی بیماری آسم خود پس از تشخیص. اگر می دانید که آسم دارید با پزشک خود در تماس باشید تا بیماری را تحت کنترل قرار دهید. کنترل طولانی مدت به شما کمک می‌کند هر روز احساس بهتری داشته باشید و می‌تواند از حمله آسم پیشگیری کند.
اگر علائم آسم شما بدتر شد. اگر داروی شما علائمتان را تسکین نداد یا بیشتر از قبل نیاز به استفاده از دار‌های استنشاقی سریع تسکین دهنده داشتید با پزشک خود تماس بگیرید. بدون مشورت با پزشک داروی خود را بیشتر از حد تجویز شده استفاده نکنید. استفاده بیش از حد از داروی آسم می‌تواند موجب عوارض جانبی شود و ممکن است آسم شما را بدتر کند.
برای بررسی مجدد درمان خود. آسم اغلب در طول زمان تغییر می‌کند. به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا علائم خود را گزارش دهید و هر گونه تغییر الزامی در درمان شما صورت بگیرد.

دلایل بروز آسم در افراد

دلیل اینکه چرا بعضی افراد مبتلا به آسم می‌شوند و بقیه مبتلا نمی‌شوند مشخص نیست، اما احتمالا به دلیل ترکیبی از عوامل محیطی و ارثی (ژنتیکی) است.

عوامل شعله ور شدن آسم

مواجهه با محرک‌ها و مواد مختلفی که موجب آلرژی می‌شوند (آلرژن‌ها) می‌تواند موجب علائم و نشانه‌های آسم شود. عوامل شعله وری آسم در هر فرد متفاوت بوده و می‌تواند شامل:

آلرژن‌های موجود در هوا از جمله گرده‌ها، کنه‌های خاکی، هاگ کپک‌ها، شوره حیوانات خانگی یا مواد دفعی سوسک‌ها
عفونت‌های تنفسی از جمله سرماخوردگی
فعالیت فیزیکی
هوای سرد
مواد محرک و آلودگی‌های هوا از جمله دود
دار‌وهای خاصی مثل مهارکننده‌های بتا، آسپرین، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) از جمله ایبوپروفن (ادویل، مورتین IB و غیره) و ناپروکسن سدیم (آلو)
احساسات و استرس شدید
سولفیت‌ها و نگهدارنده‌هایی که به بعضی غذاها و نوشیدنی‌ها از جمله میگو، میوه‌های خشک شده، سیب زمینی فراوری شده، آبجو و شراب افزوده می‌شود
بیماری رفلاکس مری (GERD)، یک بیماری که در آن اسید معده به گلو برمی‌گردد

حمله های آسم

چه عواملی احتمال بروز آسم را افزایش می‌دهد؟

عواملی وجود دارد که تصور می شود احتمال ایجاد آسم را افزایش می‌دهند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:

داشتن خویشاوند دچار آسم از جمله والدین یا خواهر و برادر
داشتن یک بیماری آلرژیک دیگر مثل درماتیت آتوپیک (که موجب قرمزی پوست و خارش می‌شود) یا تب یونجه (که موجب آبریزش بینی، گرفتگی و خارش چشم‌ها می‌شود)
داشتن اضافه وزن
سیگار کشیدن
قرار داشتن در معرض دود سیگار
مواجهه با دود اگزوز یا هرگونه آلودگی
مواجهه با محرک‌های شغلی مثل مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی، آرایش مو و صنعت

آسم چه عوارضی را برای بیمار ایجاد می‌کند؟

عوارض آسم شامل موارد زیر است:

علائم و نشانه‌هایی که با خواب، کار و دیگر فعالیت‌ها تداخل دارند.
رو‌زهای بیماری و ماندن در خانه در طول حمله‌های آسم
باریک شدن دائمی مجاری که هوا به ریه ها وارد و خارج می‌کنند (برونش‌ها)، که روی کیفیت تنفس شما تاثیر می‌گذارد.
مراجعه به اورژانس و بستری شدن به دلیل حمله‌های شدید آسم
عوارض جانبی ناشی از استفاده طولانی مدت بعضی داروها برای تسکین آسم شدید

درمان مناسب عوارض طولانی مدت و کوتاه مدت ناشی از آسم را بسیار تغییر می‌دهد.

برای پیشگیری از آسم چه باید کرد؟

با این که هیچ راهی برای پیشگیری از آسم وجود ندارد، شما و پزشکتان می‌توانید یک برنامه مرحله به مرحله برای زندگی با بیماری خود و پیشگیری از حمله‌های آسم طراحی کنید.

از برنامه آسم خود پیروی کنید. به کمک پزشک و تیم مراقبت سلامت خود یک برنامه مفصل برای دریافت دارو و درمان حمله آسم طراحی کنید. سپس به دقت از برنامه خود پیروی کنید. آسم یک بیماری همیشگی است که نیاز به ارزیابی و درمان منظم دارد. کنترل درمان شما می تواند به شما این احساس را بدهد که کنترل بیشتری روی زندگی خود دارید.
واکسیناسیون آنفلوانزا و پنومونی را انجام دهید. انجام واکسیناسیون می تواند از شعله ور شدن آسم توسط آنفلوانزا و پنومونی پیشگیری کند.
شناسایی و پرهیز از عوامل شعله وری آسم. بعضی آلرژن‌ها و محرک‌های محیطی ( از گرده و کپک گرفته تا هوای سرد و آلودگی هوا) می‌تواند موجب شعله ور شدن حمله های آسم شوند. دلایلی که موجب علائم آسم می‌شوند و یا آن‌ها را تشدید می‌کنند بیابید و اقداماتی را پرهیز از این عوامل انجام دهید.
تنفس خود را ارزیابی کنید. شما باید علائم هشدار یک حمله قریب الوقوع از جمله سرفه خفیف، خس خس یا تنگی نفس را بدانید.

بیشتر بخوانید: پنومونی چه علائمی دارد؟ تفاوت آن با ذات الریه چیست؟

اما ممکن است عملکرد ریوی شما قبل از این که متوجه علائم و نشانه‌های آن شوید کاهش پیدا کند. مرتبا حداکثر جریان هوای ریه‌های خود را با یک پیک فلومتر خانگی اندازه گیری کنید. یک پیک فلومتر کیفیت تنفس شما را اندازه گیری می‌کند. پزشک می‌تواند به شما نحوه اندازه گیری جریان هوا در خانه را بیاموزد.

شناسایی و درمان به موقع حمله‌های آسم. اگر به موقع اقدام کنید، احتمال کمتری برای تجربه حمله شدید وجود دارد. همچنین در این صورت شما به داروی زیادی برای کنترل علائم خود نیاز نخواهید داشت.

زمانی که مقادیر جریان هوای شما کاهش پیدا کرد و هشدار یک حمله ی ثریب الوقوع را داد، به سرعت داروی خود را مطابق دستورالعمل استفاده کنید. همچنین از هرگونه فعالیتی که ممکن است موجب حمله شود پرهیز کنید. اگر علائم شما بهتر نشد، طبق برنامه درمانی خود از کمک پزشکی استفاده کنید.

به افزایش دفعات استفاده از اسپری تسکین سریع توجه کنید. اگرمتوجه شدید که به اسپری تسکین سریع خود، مثلا آلبوترول، وابسته شده‌اید، آسم شما تحت کنترل نیست. برای تنظیم داروهای خود به پزشکتان مراجعه کنید.