آیا نارسایی قلبی خطرناک است؟

نارسایی قلبی وضعیتی است که باعث ضعیف شدن قلب  و عدم پمپاژ خون کافی به اندام‌ها می‌شود. بر طبق گفته رئیس انجمن نارسایی قلب ایران، با داشتن ۲ تا ۸ درصد نارسایی قلبی، آمار شیوع این بیماری در ایران بالاتر از سایر کشورهای آسیایی است و شیوع آن در مناطق مختلف کشور متفاوت می‌باشد. همچنین عنوان شده است که آمار ابتلا، در مناطق شمالی ایران به دلایل ژنتیکی، بالاتر از سایر مناطق است.  

بر خلاف تصور عموم، نارسایی قلبی به این معنی نیست که قلب از کار افتاده است؛ بلکه به این معنی است که قلب کارایی کمتری نسبت به حالت عادی خود دارد و در نتیجه آن قلب نمی‌تواند خون غنی از اکسیژن و مواد مغذی را به اندازه کافی به سمت اعضای بدن پمپاژ کند. در ادامه به بررسی علائم، دلایل، عوارض و روش‌های درمان این بیماری می‌پردازیم.

انواع مختلف نارسایی قلبی چیست؟

نارسایی قلبی به دو دسته دیاستولیک یا سیستولیک طبقه بندی می‌شود:

• نارسایی دیاستولیک قلب: نارسایی دیاستولیک قلب زمانی رخ می‌دهد که عضله قلب سفت‌تر از حد طبیعی شود. سفتی، که معمولا به دلیل بیماری قلبی است، به این معنی است که قلب شما به راحتی از خون پر نمی‌شود. این نارسایی منجر به کمبود جریان خون به بقیه اندام‌های بدن شما می‌شود. نارسایی قلبی دیاستولیک در زنان بیشتر از مردان است.
• نارسایی سیستولیک قلب: نارسایی سیستولیک قلب زمانی رخ می‌دهد که عضله قلب توانایی انقباض خود را از دست می‌دهد. انقباضات قلب برای پمپاژ خون غنی از اکسیژن به بدن ضروری است. اختلال عملکرد سیستولیک زمانی ایجاد می‌شود که قلب شما ضعیف و بزرگ شود. نارسایی سیستولیک قلب در مردان شایع‌تر از زنان است.

نارسایی قلبی دیاستولیک و سیستولیک هر دو می‌توانند در سمت چپ یا راست قلب و یا به طور همزمان در هر دو طرف، رخ دهند.

چه دلایلی باعث بروز نارسایی قلبی می‌شوند؟

نارسایی قلبی در اثر شرایطی که به عضله قلب آسیب می‌رسانند، ایجاد می‌شود، از جمله:

• بیماری عروق کرونر: بیماری عروق کرونری، باعث اختلال در شریان‌هایی می‌شود که خون و اکسیژن را به قلب می‌رسانند.
• حمله قلبی: حمله قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که یک سرخرگ کرونری، به طور ناگهانی مسدود شده و در نتیجه آن جریان خون به عضله قلب متوقف می‌شود.
• کاردیومیوپاتی: آسیب به عضله قلب به دلایلی مانند عفونت یا مصرف الکل و مواد مخدر.
• شرایطی که باعث افزایش فعالیت قلب می‌شوند: شرایطی مانند فشار خون بالا، بیماری دریچه‌های قلبی، تیروئید، بیماری‌های کلیوی، دیابت، یا داشتن نقص قلبی در بدو تولد، عواملی هستند که می‌توانند منجر به نارسایی قلبی شوند.
• سایر عوامل: کم خونی شدید، آریتمی، برخی درمان‌های سرطان مانند شیمی درمانی.

آریتمی شرایطی است که باعث نامنظم شدن ضربان قلب می‌شود و ممکن است در موارد حاد، علائم و عوارض شدید و کشنده برای فرد ایجاد کند. به همین دلیل تشخیص به موقع و درمان آن بسیار اهمیت دارد. برای اطلاعات بیشتر درباره این بیماری به لینک زیر مراجعه کنید.

با آریتمی قلبی بیشتر آشنا شوید!

نارسایی قلبی چه علائمی دارد؟

ممکن است نارسایی قلبی بدون علامت باشد یا علائم خفیف ایجاد کند. اما به طور کلی این بیماری، ممکن است باعث ایجاد علائم زیر در فرد شود:

• سرگیجه، خستگی و ضعف
• افزایش وزن ناگهانی
• از دست دادن اشتها
• سرفه های مداوم
• ضربان قلب نامنظم
• تپش قلب
• تورم شکم
• تنگی نفس
• تورم ساق و مچ پا
• وریدهای گردن بیرون زده
• احتقان ریه‌ها
• ضربان قلب سریع و نامنظم

عوامل خطر نارسایی قلبی کدامند؟

نارسایی قلبی ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. با این حال، برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:

• جنسیت(میزان بروز نارسایی قلبی در مردان در مقایسه با زنان بیشتر است.)
• کم خونی
• پرکاری تیروئید
• کم کاری تیروئید
• آمفیزم
• سیگار کشیدن
• خوردن غذاهای پرچرب
• ورزش نکردن
• چاقی

نارسایی قلبی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک ابتدا در مورد علائم و سابقه پزشکی از شما سوال می‌کند و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. همچنین ممکن است پزشک آزمایش‌هایی را برای تعیین علت و شدت نارسایی قلبی شما تجویز کند. این آزمایشات شامل:

• آزمایش خون: آزمایش خون برای ارزیابی عملکرد کلیه و تیروئید و همچنین برای بررسی سطح کلسترول و وجود کم‌خونی در شما استفاده می‌شود.
• آزمایش خون پپتید ناتریورتیک نوع (BNP) :BNP ماده ‌ای است که در پاسخ به تغییرات فشار خون، از قلب ترشح می‌شود و هنگام بروز یا تشدید نارسایی قلبی اتفاق می‌افتد. سطح خون BNP زمانی که علائم نارسایی قلبی بدتر شوند، افزایش می‌یابد و زمانی که وضعیت نارسایی قلبی پایدار است، کاهش می‌یابد.
• اشعه ایکس: اشعه ایکس قفسه سینه اندازه قلب و تجمع مایع در اطراف قلب و ریه های شما را به پزشک نشان می‌دهد.
• اکوکاردیوگرافی: این آزمایش یک سونوگرافی است که حرکت، ساختار و عملکرد قلب شما را نشان می‌دهد.
• کسر جهشی (EF): از این روش برای اندازه‌گیری میزان پمپاژ قلب شما با هر ضربان، استفاده می‌شود تا مشخص شود آیا نارسایی قلبی دارید یا خیر.
• الکتروکاردیوگرام (EKG یا ECG): EKG تکانه های الکتریکی را که از قلب عبور می‌کنند ثبت می‌کند.
• کاتتریزاسیون قلبی: این روش نشان می‌دهد که آیا بیماری عروق کرونر، دلیل نارسایی قلبی در شما است یا خیر.

نارسایی قلبی چگونه درمان می‌شود؟

درمان نارسایی قلبی به شدت بیماری شما بستگی دارد. معمولا در مراحل اولیه بیماری پزشک سعی می‌کند با تجویز دارو اقدام به درمان کند ولی اگر بیماری شدید باشد، از جراحی استفاده می‌کند.

• درمان دارویی: مراحل اولیه نارسایی قلبی ممکن است با داروهایی درمان شود که به تسکین علائم و جلوگیری از تشدید بیماری کمک می‌کنند.

داروهای مورد استفاده برای نارسایی قلبی:

• رقیق کننده های خون
• مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین
• مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین
• مسدود کننده‌های بتا
• مسدود کننده‌های کانال کلسیم
• داروهای کاهش دهنده کلسترول
• نیترات‌ها

توجه داشته باشید که مصرف برخی داروها برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی ممنوع است، از جمله ناپروکسن و ایبوپروفن.

• عمل جراحی بای پس: برخی از افراد مبتلا به نارسایی قلبی به جراحی مانند جراحی بای پس عروق کرونر نیاز خواهند داشت. در طی این جراحی، جراح یک قطعه سالم از یک شریان را برداشته و آن را به شریان کرونر مسدود شده متصل می‌کند. این کار به خون اجازه می‌دهد تا در شریان جدید جریان یابد.
• آنژیوپلاستی: در این روش، ابتدا یک کاتتر و یک بالون کوچک در شریان مسدود شده قرار داده می‌شوند. هنگامی که کاتتر به شریان آسیب دیده رسید، جراح بالون را باد می‌کند تا شریان را باز کند.
• ضربان سازها: اینها قطعات کوچکی هستند که در قفسه سینه قرار می‌گیرند و به کنترل ریتم قلب کمک می‌کنند. این روش اغلب همراه با جراحی بای پس و مصرف دارو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت (ICD): دستگاهی است که ضربان قلب شما را بررسی می‌کند و در صورت تشخیص ریتم غیر طبیعی قلب، به آن شوک وارد می‌کند تا به ریتم طبیعی خود برگردد.
• جراحی پیوند: هنگامی که سایر روش‌های درمانی اثرگذار نباشند، از جراحی پیوند قلب برای درمان نارسایی قلب استفاده می‌شود. در طول این عمل پیوند، جراح تمام یا قسمتی از قلب شما را برداشته و آن را با قلب اهداکننده جایگزین می‌کند.

نارسایی قلب چه عوارضی ایجاد می‌کند؟

نارسایی قلبی در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به نارسایی احتقانی قلب (CHF) شود. در نارسایی احتقانی قلب، خون در سایر نواحی بدن جمع شده و ممکن است مایعات بدن در اندام‌ها محبوس شوند.

عوارض دیگر نارسایی قلبی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• سکته
• ترومبوآمبولی
• آریتمی مانند فیبریلاسیون دهلیزی
• حمله قلبی
• درد کوبنده قفسه سینه
• ناراحتی در قفسه سینه، مانند فشردن یا سفت شدن
• ناراحتی در قسمت فوقانی بدن، از جمله بی حسی یا سردی
• خستگی
• سرگیجه
• ضربان قلب سریع
• حالت تهوع و استفراغ

چگونه می‌توان از نارسایی قلبی پیشگیری کرد؟

انجام اقدامات زیر می‌تواند به جلوگیری از ایجاد نارسایی قلبی کمک کند یا جلوی پیشرفت آن را بگیرد:

• کنترل وزن و جلوگیری از چاقی
• فعالیت بدنی منظم
• کاهش مصرف نمک
• محدود کردن مصرف الکل
• سیگار نکشیدن
• اجتناب از مصرف غذاهای پرچرب
• داشتن خواب کافی

۶ داروی ممنوعه برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی

افراد مبتلا به نارسایی قلبی، بهتر است از مصرف داروهای زیر اجتناب کنند:

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند Motrin یا Aleve. (می‌توانید برای تسکین درد به جای اینها از تیلنول استفاده کنید.)
• برخی از داروهای ضد آریتمی
• اکثر مسدود کننده‌های کانال کلسیم (اگر نارسایی سیستولیک قلب دارید)
• برخی مکمل‌های غذایی مانند جایگزین های نمک و درمان‌های هورمون رشد
• آنتی اسیدهای حاوی سدیم
• داروهای ضد احتقان

اگر نارسایی قلبی دارید و هر یک از این داروها را مصرف می‌کنید، حتما با پزشک خود درباره این موضوع صحبت کنید تا در صورت نیاز برای شما جایگزین‌هایی را تجویز کند.

کلام آخر

نارسایی قلبی یک بیماری جدی است که نیاز به درمان دارد. تشخیص و درمان به موقع، شانس بهبودی طولانی مدت این بیماری با عوارض کمتر را افزایش می‌دهد. اگر نارسایی قلبی درمان نشود، می‌تواند برای فرد بسیار تهدید کننده باشد. به همین دلیل حتما اگر فکر می‌کنید علائم نارسایی قلبی را دارید، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا در صورت ابتلا، سریع‌تر روند درمان خود را پیش بگیرید.