حساسیت به واکسن کزاز

در دنیای امروز شاید کمتر شنیده باشیم که فردی کزاز داشته باشد؛ به این دلیل که با پیشرفت علم و کشف واکسن‌ها، بسیاری از بیماری‌ها از جمله کزاز ریشه‌کن شده‌اند. اما روزی این بیماری مانند کرونا، زندگی بسیاری از مردم را تحت تاثیر قرار می‌داد و باعث مرگ آنها می‌شد.

کزاز در واقع یک عفونت باکتریایی جدی است، که بر روی سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد و باعث سفت شدن ماهیچه‌های سراسر بدن می‌‌شود. این عفونت در صورت عدم درمان، می‌تواند بسیار خطرناک باشد، اما خوشبختانه با استفاده از واکسن قابل پیشگیری است.

کدام باکتری باعث کزاز می‌شود؟

باکتری‌هایی به نام کلستریدیوم تتانی (Clostridium tetani) باعث کزاز می‌شوند. این باکتری‌ها در گرد و غبار، خاک و فضولات حیوانات یافت می‌شوند. این باکتری‌ها در برابر شرایط سخت محیطی مقاوم هستند. هنگامی که کلستریدیوم تتانی از طریق زخم یا بریدگی وارد جریان خون شود، باعث ابتلای فرد به کزاز می‌شود. سپس این باکتری‌‌ها به سیستم عصبی مرکزی رفته و باعث تولید سم می‌شوند. این سم، سیگنال‌های عصبی را از نخاع به ماهیچه‌ها مسدود کرده و منجر به اسپاسم عضلات می‌شود.

افراد از چه طریقی به کزاز مبتلا می‌شوند؟

ممکن است از هر کدام از راه‌های زیر به کزاز مبتلا شوید:

• زخم‌های آلوده به خاک، مدفوع یا بزاق
• نیش حشرات
• عفونت‌های دندانی
• زخم‌ها و عفونت‌های مزمن
• زخم‌های شامل بافت مرده
• روش‌های جراحی
• مصرف مواد مخدر داخل وریدی
• تزریق به عضله

کزاز چه علائمی دارد؟

 

علائم این بیماری معمولاً حدود ۷ تا ۱۰ روز پس از عفونت اولیه ظاهر می‌شوند و می‌توانند از ۴ روز تا ما‌ه‌ها طول بکشند. هر چه محل آسیب از سیستم عصبی دورتر باشد، علائم شدیدتر هستند.

به طور کلی علائم کزاز شامل موارد زیر هستند:

• اسپاسم و سفتی عضلات به خصوص در ناحیه فک، گردن و گلو
• مشکلات تنفسی
• خم شدن ستون فقرات
• مدفوع خونی
• اسهال
• تب
• سردرد
• حساسیت پوست
• گلو درد
• تعریق
• ضربان قلب سریع
• فشارخون بالا

کزاز چگونه درمان می شود؟

عموما از ۸ روش زیر برای درمان کزاز استفاده می‌شود:

1. مصرف آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند پنی‌سیلین، مترونیدازول و تتراسایکیلین
2. گلوبولین ایمنی کزاز (TIG)
3. شل‌کننده‌های عضلانی مانند باکلوفن
4. داروهای ضد تشنج مانند دیازپام
5. عوامل مسدود کننده عصبی شامل پانکورونیوم و وکورونیوم
6. واکسن کزاز
7. جراحی دبریدمان، برای برداشتن بافت عفونی
8. استفاده از ونتیلاتور برای کمک به تنفس، در صورت آسیب به عضلات تنفسی

 

همچنین بخوانید: ونتیلاتور چه عوارضی دارد؟

کزاز باعث ایجاد چه عوارضی برای فرد می‌شود؟

اگر بیمار مبتلا به کزاز تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است عوارض جدی برای او ایجاد شود. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• شکستگی در موارد شدید اسپاسم عضلانی
• اسپاسم حنجره که ممکن است باعث خفگی شود.
• تشنج
• آمبولی ریه
• نارسایی حاد کلیه
• مشکلات تنفسی
• آسیب مغزی ناشی از کمبود اکسیژن
• ریتم غیر طبیعی قلب

چگونه می‌توان از کزاز پیشگیری کرد؟

 

 

بهترین راه پیشگیری از این بیماری، تزریق به موقع واکسن‌های کزاز طبق برنامه می‌باشد. البته تمیز نگه داشتن زخم‌ها برای جلوگیری از عفونت و ابتلا به کزاز نیز مهم است.

واکسن کزاز (tetanus vaccine)

واکسن کزاز به طور معمول به عنوان بخشی از واکسن DTaP که شامل دیفتری، کزاز و سیاه سرفه است، به کودکان تزریق می‌شود.

واکسن DTaP شامل پنج واکسن است که معمولاً در بازو یا ران کودکان و بزرگسالان تزریق می‌شود. زمان تزریق این واکسن به صورت زیر می باشد:

• ۲ ماهگی
• ۴ ماهگی
• ۶ ماهگی
• ۱۵ تا ۱۸ ماهگی
• ۴ تا ۶ سالگی
• بین سنین ۱۱ تا ۱۸سالگی
• هر ۱۰ سال

چه کسانی باید واکسن کزاز تزریق کنند؟

در حال حاضر در سراسر جهان این واکسن طبق زمان‌بندی تعیین شده که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، به افراد تزریق می شود. با این حال، هرکسی که زخم عمیق یا عفونی دارد و در طول ۵ سال گذشته واکسن تقویت کننده تزریق نکرده است، حتما باید در اسرع وقت آن را تزریق کند.

عوارض جانبی واکسن کزاز

واکسن‌های کزاز دارای برخی عوارض جانبی شناخته شده هستند، که اکثر آنها خفیف و موقتی هستند. این عوارض عبارتند از:

• درد یا تورم در محل تزریق واکسن
• تب
• خستگی
• استفراغ
• درد عضلانی
• سر درد
• واکنش آلرژیک

درمان عوارض جانبی واکسن کزاز

 

از روش‌های زیر می‌توان برای تسکین هر کدام از عوارض واکسن کزاز استفاده کرد:

• درد و تورم: برای درمان درد و تورمی که چند ساعت بعد از تزریق واکسن ممکن است ایجاد شود، می‌توان از کیسه یخ یا پارچه مرطوب استفاده کرد. حتما حواستان باشد که محل تزریق را مالش ندهید.
• تب: بروز تب در ۱ تا ۲ روز پس از تزریق بسیار رایج است. برای بهبود این حالت، بهتر است لباس نازک بپوشید، اتاق را خنک نگه دارید و مایعات زیادی بنوشید. اگر تب تداوم پیدا کرد، حتما به پزشک اطلاع دهید.
• خستگی و درد عضلانی: این علائم هم مانند تب تا ۲ روز اول ممکن است بروز کنند و معمولا در عرض چند روز بهبود می‌یابند. بهتر است استراحت کنید و مایعات فراوان بنوشید، تا زودتر این عوارض از بین بروند. در صورت درد شدید ممکن است پزشک مصرف پاراستامول را به شما توصیه کند.

آیا ممکن است واکسن کزاز حساسیت ایجاد کند؟

بسیاری از افراد ممکن است به واکسن حساسیت داشته باشند. خوشبختانه حساسیت به واکسن کزاز بسیار نادر است، اما اگر اتفاق بیفتد، ممکن است بسیار خطرناک باشد.

علائم حساسیت به واکسن کزاز

علائم یک واکنش آلرژیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشکل در تنفس یا بلع
• بثورات پوستی
• تاول
• خارش گلو، پاها یا دست‌ها
• تورم در صورت، چشم‌ها یا مجاری تنفسی
• احساس خستگی شدید
• ضربان قلب سریع

این واکنش‌ها می‌توانند چند دقیقه تا چند ساعت پس از تزریق شروع شوند. اگر این علائم را داشتید، حتما هر چه سریع‌تر با یک پزشک مشورت کنید.

کلام آخر

کزاز در صورت عدم درمان می‌تواند بیماری بسیار خطرناکی باشد. با تزریق واکسن احتمال ابتلا به نوع خطرناک این بیماری بسیار کاهش پیدا می‌کند. طبق گزارش CDCTrusted Source، تقریباً ۱۱ درصد از موارد گزارش شده کزاز، در افراد واکسینه شده، در سال‌های اخیر کشنده بوده است. به همین دلیل تزریق این واکسن دقیقا در تایم‌های تعیین شده، بسیار اهمیت دارد.