فشار خون بالا چیست و چه عوارضی دارد؟

فشار خون چیست؟ در واقع می‌توان فشار خون را این چنین تعریف کرد؛ فشار خونی که به دیواره رگ‌ها وارد می‌شود. فشار خون بالا که عمده افراد به آن مبتلا هستند، زمانی رخ می‌دهد که خون با فشار بالا از رگ‌های شما درحال عبور باشد.

بیشتر مواقع علائمی در بدن افراد دارای فشار خون بالا مانند کمبود اکسیژن ظاهر نمی‌شود. این موضوع می‌تواند در این افراد مخصوصا جوانان بسیار نگران‌کننده باشد، به همین دلیل نام دیگر فشار خون بالا، قاتل خاموش است. بنابراین توصیه ما این است قبل از پدیدار شدن عوارض بیماری فشار خون؛ باید بتوانید با بررسی علائم، این بیماری را تحت نظر پزشک کنترل کنید.

ما در این مقاله هر آنچه که درباره این بیماری فشار خون بالا لازم است بدانید به شما یاد می‌دهیم. برای مثال پس از خواندن این مقاله می‌دانید، چگونه می‌توانید فشار خون بالا خود را کنترل کنید و حد نرمال فشار خون در افراد مختلف چقدر است.

حد نرمال فشار خون

حد نرمال در افراد طبق شرایطی که دارند تغییر می‌کند. سن افراد، بیماری‌ زمینه‌ای و حتی ساعت‌های مختلف در شبانه روز می‌تواند روی عدد فشار خون تاثیر بگذارند. برای مثال حد نرمال آن برای کودکان به نسبت بزرگسالان عدد پایین‌تری گزارش می‌دهند.

در علم پزشکی دو عدد برای فشار خون نسبت می‌دهند:

فشار خون سیستولیک: عدد بالا یعنی اولین عددی که قابل مشاهده است، سیستولیک می‌باشد. این عدد نشان می‌دهد چه میزان فشاری هنگام ضربان قلب به شریان‌های شما وارد می‌شود.

فشار خون دیاستولیک: عدد پایین یعنی دومین عدد بیانگر فشار دیاستولیک است. این عدد نشان می‌دهد میزان فشار موجود در شریان‌های شما هنگام استراحت بین دو ضربان قلب چقدر است.

حد نرمال فشار خون در افراد سالم عدد 80/120 است، همانطور که گفتیم عدد اول فشار سیستولیک را نشان می‌دهد و عدد دوم بیانگر فشار دیاستولیک است. هرچه این عدد بالاتر باشد ریسک ابتلا به انواع بیماری‌هایی که قلب، کبد، مغز و سایر اندام را درگیر می‌کند، افزایش می‌یابد. بدلیل اینکه بیماری فشار خون بالا، یک بیماری خاموش و بی‌صدا است بهتر است سالی یکبار فشار خون‌تان را چک کنید.

 

چه سطحی از فشار خون بالا منجر به سکته قلبی می‌شود؟

فشار خون بالا اگر کنترل نشود منجر به ایجاد عوارض خطرناکی در افراد می‌شود. ریسک سکته قلبی در فردی علاوه بر این بیماری به بیماری‌ دیابت و قند مبتلا باشد، افزایش می‌یابد. بنابراین توصیه می‌شود اندازه فشار خون بالا در حالات مختلف را بدانید تا بتوانید در خانه و یا هرمکان دیگری کنترل کنید.

برای افرادی که به این بیماری مبتلا هستند 4 وضعیت گزارش شده است:

افرادی که مستعد بیماری فشار خون بالا هستند (Elevated)

عدد سیستولیک: 120 تا 129 میلی‌متر جیوه

عدد دیاستولیک: کمتر از 80 میلی‌متر جیوه

توصیه پزشکی به این افراد این است، سبک زندگی خود را تغییر دهید تا به بیماری فشار خون بالا مبتلا نشوید. توجه کنید تغییر در سبک زندگی می‌تواند انتخاب تغذیه سالم، کاهش وزن و یا ورزش باشد.

فشار خون بالا مرحله یک (Stage 1 hypertension)

در این افراد عدد سیستولیک، بین 130 الی 139 و عدد دوم یعنی دیاستولیک بین 80 الی 89 میلی‌متر جیوه است.

فشار خون بالا مرحله دو (Stage 1 hypertension)

در این افراد نیز عدد سیستولیک، 140 میلی‌متر جیوه یا بیشتر و عدد دوم یعنی دیاستولیک بین 90 میلی‌متر جیوه یا بیشتر است.

فشار خون بحرانی که با عوارض خطرناکی همراه است (Hypertensive crisis)

عدد سیستولیک: بالاتر از 180 میلی‌متر جیوه

عدد دیاستولیک: بالاتر از 120 میلی‌متر جیوه

این حالت در علم پزشکی به عنوان وضعیت اوژانسی شناخته می‌شود که می‌تواند آسیب جدی به اندام‌های مهم بدن وارد کند. بنابراین زمانی که بیمار در این شرایط قرار گرفت بایستی به دنبال کمک فوری پزشک باشید.

عدد سیستولیک و دیاستولیک در بیماران فشار خون بالا

علائم فشار خون بالا چیست؟

همانطور که بیان کردیم، فشار خون بالا بصورت خاموش می‌تواند منجر به مرگ بسیاری از افراد شود. به همین دلیل بایستی کوچک‌ترین علائم این بیماری را جدی بگیرید و به پزشک خود اطلاع دهید.

علائم بیماری فشار خون بالا عبارتند از:

• ریتم نامنظم قلب
• خستگی بیش از حد
• درد در قفسه سینه
• خون‌ریزی در بینی
• سردرد و درد ناگهانی در اندام‌های بدن
• آپنه انسدادی خواب در افراد مسن

علائم ابتدایی بیماری فشار خون بالا قبل از بروز عوارض جدی باید بررسی شود، درصورت نادیده گرفتن امکان دارد بدن دچار عوارض جبران‌ناپذیری شود.

 

عوارض فشار خون بالا چیست؟

عوارض فشار خون بالا می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات بسیار زیادی برای سلامتی شما شود. عوارض فشار خون بالا در برخی از افراد سال‌ها طول می‌کشد تا نمایان شود. در برخی دیگر از افراد عامل دومی می‌تواند سبب ایجاد این بیماری شود. شناخت عوارض و زمینه‌های ایجاد بیماری فشار خون بالا به شما کمک می‌کند از آسیب جدی به بدن جلوگیری کنید.

اثرات منفی که این بیماری روی بدن می‌گذارد به شرح زیر است:

فشار خون بالا و آسیب جدی به قلب

اندام‌های مختلف همانند قلب می‌توانند در مدت زمان زیادی پس از ایجاد فشار خون بالا مقاومت کنند حتی گاها عوارض جبران نا‌پذیری در انسان‌ها بوجود می‌آورند.

نارسایی احتقانی قلب: زمانی که شریان‌های بدن سفت می‌شوند، قلب بایستی وظیفه رگ‌ها را نیز انجام دهد. یعنی بایستی سخت کار کند تا عملکرد آن طوری باشد که خون بخوبی در تمام نقاط بدن به گردش درآید. متاسفانه قلب برای جبران کار شریان‌ها بیش از حد بزرگ می‌شود.

حمله قلبی: فشار خون بالا می‌تواند منجر به گرفتگی شدید رگ‌ها در نتیجه ایجاد پلاک شود. این رسوبات اگر رفع نشوند، لخته خون را تشکیل می‌دهند. لخته خون می‌تواند در مسیر خطرناک شریانی حرکت کند سپس مسیر جریان خود را به قلب مسدود کند. درنهایت پس از فشار خون بالا حمله قلبی و سکته در این افراد ناگهان رخ می‌دهد.

آنژین قلبی: آنژین قلبی یا درد قفسه سینه زمانی اتفاق میفتد که خون کافی به دریچه‌های قلب نرسد. فردی که به آنژین قلبی مبتلا می‌شود درد شدیدی در قفسه سینه هنگام راه‌ رفتن به ویژه ورزش کردن احساس می‌کند.

 

فشار خون بالا و آسیب به کلیه

نارسایی کلیه یکی دیگر از عوارض فشار خون بالا است. کلیه‌ها وظیفه حذف مواد زائد، سموم از کلیه و کنترل فعالیت‌های پیچیده در بدن برعهده دارند. فشار خون بالا سبب آسیب جدی به شریان‌های کلیه می‌شود. در نتیجه زمانی که جریان خون بخوبی حرکت نکند؛ عملکرد کلیه مختل می‌شود حال فرد به نارسایی کلیه مبتلا خواهد شد.

اگر نارسایی کلیه در افراد دارای فشار خون بالا درمان نشود فرد بایستی تا آخر عمر دیالیز شود و یا به پیوند کلیه احتیاج داشته باشد.

فشار خون بالا و آسیب به مغز و سیستم عصبی

بیشتر افراد تصور می‌کنند، فشار خون بالا تنها روی عملکرد قلب‌ها تاثیر می‌گذارد. باید بدانید سکته مغزی و آسیب به بافت مغز از مخرب‌ترین آثار فشار خون بالا هستند. طبق مطالعه‌ای در دانشگاه هاروارد، خطر سمته مغزی در افرادی که به بیماری فشار خون بالا مبتلا هستند، 220 درصد افزایش می‌یابد.

زوال عقل: حتما می‌دانید خون‌رسانی به سلول‌های مغز بسیار مهم است و بر اعمال سایر اندام‌ها تاثیر می‌گذارد. حال اگر عروق خونی کوچک در مغز مسدود شوند، فرد دچار اختلال شدید حافظه می‌شود. بنابراین اولین آسیب فشار خون بالا بر مغز، زوال عقل است.

سکته مغزی: 87 درصد سکته‌ها از نوع سکته‌های ایسکمیک هستند. این نوع از سکته‌ها می‌تواند در اثر ایجاد لخته خون در عروق مغزی ایجاد شود. اگر لخته خون در خارج از مغز برای مثال عروق قلبی ایجاد شود، سپس به سمت مغز حرکت کند می‌تواند مسیر جریان خون به مغز را مختل می‌کند. این نوع سکته، سکته آمبولیک نامیده می‌شود که در بیماران فشار خون بالا شایع است.

 

فشار خون بالا و آسیب به چشم و بینایی

رگ‌های خونی بسیار زیادی در چشمان ما وجود دارد که می‌توانند پس از ایجاد فشار خون بالا آسیب ببینند. فشار خون بالا سبب ایجاد تورم عصب بینایی می‌شود که درصورت نادیده گرفتن آن فرد دچار اختلال بینایی یا نابینایی دائمی می‌شود.

نوروپاتی بینایی: فشار خون بالا می‌تواند باعث نوروپاتی بینایی شود که میدان دید در این افراد دچار مشکل می‌شود. درواقع نوروپاتی بینایی به عصب چشم آسیب شدیدی وارد می‌کند و به احتمال زیاد سبب بروز مشکلات متعدد بینایی در چشم می‌شود.

 

رتینوپاتی بینایی: این بیماری را می‌توان با یک معاینه ساده توسط پزشک متخصص چشم تشخیص دارد. از علائم ابتدایی بیماری رتینوپاتی بینایی می‌توان به تاری دید و سردرد اشاره کرد. زمانی که این بیماری در اثر فشار خون بالا پیشرفت کند، عوارض جبران نا‌پذیری ایجاد می‌شود:

• خونریزی در ناحیه پشت چشم
• تورم شدید بخش مرکزی شبکیه چشم
• ایجاد لکه روی شبکه و افزایش ترشحات چشم

درصورتی که فشار خون‌تان را بطور مرتب کنترل کنید می‌توانید از ایجاد این عارضه دردناک در چشم جلوگیری کنید.

فشار خون بالا و اختلال عملکرد جنسی

عملکرد دستگاه‌های تناسلی زنان و مردان پس از ابتلا به فشار خون بالا تحت تاثیر قرار می‌گیرد. برای مثال فشار خون بالا به دیواره رگ‌های خونی آسیب می‌رساند، این چالش سبب افزایش محدودیت حرکت جریان خون می‌شود. درنتیجه میزان خون دریافتی توسط واژن زن و آلت تناسلی مرد کاهش می‌یابد. اختلال نعوظ در مردان و خشکی واژن در زنان می‌تواند سطح استرس و اضطراب را افزایش دهد که زمینه را برای بیماری دیگر فراهم می‌کند.

همچنین برخی مواقع امکان دارد داروهایی که توسط پزشک برای کنترل فشار خون بالا تجویز می‌شود، روی عملکرد اندام‌های جنسی افراد تاثیر بگذارد.

 

پیشگیری از عوارض فشار خون بالا

پیشنهاد ما درجهت جلوگیری از عوارض بیماری فشار خون بالا، چک کردن منظم فشار خون است. زمانی که علائم ابتدایی این بیماری در بدن شما ظاهر شد حتما به پزشک مراجعه کنید ولی راهکارهای زیر می‌تواند علاوه بر داروی تجویز شده پزشک به شما کمک شایانی کند.

• سبک زندگی خود را تغییر دهید و یک رژیم غذایی سالم و کم‌نمک انتخاب کنید.
• سیگار نکشید و از مصرف مشروبات الکلی دوری کنید.
• ورزش منظم را هرگز فراموش نکنید.
• میزان خواب مفید و عمیق خود را کنترل کنید.
• از دستگاه‌های فشارسنج خانگی برای کنترل فشار خون بالا استفاده کنید.

آیا می‌توانیم در خانه فشار خون بالا را تشخیص دهیم؟

فشارسنج‌های دیجیتالی، وسیله‌ای جدید درجهت سنجش فشار خون با سرعت به نسبت بالا هستند. این نوع از فشارسنج‌، بهترین انتخاب برای چک کردن منظم فشار خون در افراد مبتلا به این بیماری است.

دستگاه اندازه‌گیری فشار خون دیجیتال مدل NB1، از برند نبض آوا تا بحال عملکرد خوبی ثبت کرده است. نکته قابل توجه در این نوع از فشارسنج‌ها این است، عدد سیستولیک و دیاستولیک را بطور همزمان نشان می‌دهد حتی ضربان قلب را نیز بطور دقیق ثبت می‌کند. این دستگاه با اتصال به اپلیکیشن اندرویدی نبض آوا می‌تواند اطلاعات را تا 90 مرتبه ذخیره کند.

 

سخن آخر با افرادی که به بیماری خاموش فشار خون بالا مبتلا هستند

زندگی با فشار خون بالا شاید سخت باشد ولی امکان‌پذیر است. درواقع هرچقدر شما اطلاعات خود را درباره بیماری فشار خون بالا افزایش دهید بهتر می‌توانید این بیماری را کنترل کنید. ابتدا بایستی کوچکترین علائم این بیماری را جدی بگیرید و با پزشک خود مطرح کنید. بررسی ریشه کوچکترین علائم شما می‌تواند از بروز عوارض دیگر این بیماری مانند سکته مغزی و قلبی جلوگیری کند.

همچنین امکان دارد پزشک از شما بخواهد بطور منظم به مطب بروید تا فشار خون شما چک شود. بهتر است در خانه فشار خون خود را توسط دستگاه فشار خون دیجیتال برند نبض آوا اندازه بگیرید و به پزشک خود اعلام کنید.