دستگاه ونتیلاتور چیست و چگونه کار می‌کند؟

این روزها اکثر مردم یک تصور کلی از دستگاه ونتیلاتور پزشکی دارند: ونتیلاتور دستگاهی است که برای تأمین تنفس بیمارانی که قادر به نفس کشیدن نیستند یا تنفس ناکافی دارند، طراحی شده است.

اما در عمل ونتیلاتورها پیچیده­ تر از این تعریف هستند! هنگامی که خبردار می‌­شوید یکی از عزیزان شما به دستگاه تنفس مکانیکی (ونتیلاتور) نیاز دارد، طبیعی است که بخواهید تا آنجا که ممکن است در مورد تأثیر آن بر زندگی بیمارتان بدانید. امیدواریم مقاله زیر بتواند به بخشی از سوالات شما در رابطه با دستگاه ونتیلاتور و شرایطی که برای بیمارتان ایجاد می­‌کند، پاسخ دهد.

دستگاه ونتیلاتور چیست؟

ونتیلاتور دستگاهی است که به شما کمک می‌کند تا اگر به تنهایی قادر به تنفس نیستید، بتوانید با استفاده از این دستگاه راحت‌تر نفس بکشید. این دستگاه لوله‌هایی دارد که به مجاری تنفسی شما متصل می‌شوند تا تنفس شما را بهبود ببخشند. هوا از طریق این لوله‌ها به داخل دهان شما جریان پیدا کرده و سپس به سمت نای می‌رود. ونتیلاتور به طور مکانیکی به پمپاژ اکسیژن به بدن شما کمک می‌کند. ونتیلاتور را می توان طوری تنظیم کرد که در هر دقیقه تعداد معینی تنفس برای شما انجام دهد. پزشک شما همچنین ممکن است تصمیم بگیرد که ونتیلاتور را طوری برنامه ریزی کند که در مواقعی که به کمک نیاز دارید، راه اندازی شود. در این حالت، اگر در مدت زمان معینی نفس نکشید، دستگاه به طور خودکار هوا را وارد ریه‌های شما می‌کند.

همچنین بخوانید: کاربرد دستگاه سی پپ (cpap)

چه زمانی به ونتیلاتور نیاز داریم؟

هنگامی که ریه‌های شما هوا را به طور معمولی تنفس و بازدم می‌کنند، اکسیژن مورد نیاز سلول‌های شما برای زنده ماندن و دفع دی اکسید کربن را دریافت می‌کنند. اما اگر به دلیل بیماری‌ و مشکلات تنفسی، نفس کشیدن برای شما سخت شود، ممکن است به ونتیلاتور نیاز داشته باشید.

 

چه کسانی به دستگاه ونتیلاتور نیاز دارند؟

شخصی که نمی ­تواند به تنهایی نفس بکشد یا تنفس ناکافی دارد، به دستگاه تنفس (ونتیلاتور) احتیاج دارد.

موارد زیر ممکن است باعث این مشکلات تنفسی و نیاز بیمار به ونتیلاتور شوند:

• COPD یا بیماری مزمن انسداد ریوی
• فیبرز سیستیک
• آسیب به نخاع
• سکته
• آسیب دیدن در تصادف
• عمل جراحی که نیاز به بیهوشی عمومی دارد
• ذات الریه (پنومونی) یا هرنوع بیماری تنفسی
• مصرف بیش از حد دارو
• بودن در قسمت مراقبت‌های ویژه
• لخته شدن خون
• آسیب ریوی

برخی از بیماران توانایی نفس کشیدن به تنهایی را به هیچ وجه ندارند که در این شرایط ونتیلاتور الگوی تنفس منظم بیمار را برعهده می­‌گیرد.

مقاله پیشنهادی: چه زمانی از دستگاه  بای پپ استفاده می‌شود؟

دستگاه ونتیلاتور چگونه کار می­‌کند؟

 

ونتیلاتور هوا را به داخل ریه­ ها منتقل می­‌کند به طوری که این دستگاه تهویه مکانیکی، اکسیژن را به داخل ریه و کربن دی اکسید را از آن خارج می­‌کند. دستگاه را می­ توان از طریق دهان یا بینی و یا به پایین نای (از طریق جراحی و تراکوئوستومی) وارد کرد. تراکوئوستومی یک عمل جراحی برای برش دهانه نای است تا بتوان لوله‌­ای را برای کمک به تنفس درون دهانه قرار داد. بسته به شرایط پزشکی بیمار، ممکن است پزشک بتواند از ماسک تنفسی به جای لوله­ های تنفسی استفاده کند که این روش به عنوان تهویه مکانیکی غیر تهاجمی شناخته می­‌شود.

دستگاه تهویه مصنوعی (ونتیلاتور) به یک مانیتور متصل است که میزان  اکسیژن دریافتی بیمار از طریق آن قابل کنترل می­‌باشد. اگر شرایط بیمار حساس باشد مانیتور برای ارسال زنگ هشدار به مراقب که نشان دهنده افزایش فشار هوا است، تنظیم می­‌شود.

دستگاه با وارد کردن اکسیژن به ریه‌ ها و خارج کردن دی اکسیدکربن از آنها کار می­‌کند و این امکان را به بیمار می‌دهد تا اکسیژن کافی برای تنفس دریافت کند. همچنین به بدن بیمار کمک می‌کند تا بهبود یابد، زیرا انرژی اضافی تنفس سخت را از بین می‌برد.

 

 

چه مواردی را می ­توان از دستگاه ونتیلاتور انتظار داشت؟

آنچه از دستگاه ونتیلاتور انتظار می ­رود بستگی به شدت بیماری فرد بیمار دارد. به عنوان مثال، برخی از افراد می­‌توانند فعالیت ­های منظم خود را از جمله خواندن یا تماشای تلویزیون از سر بگیرند. این درحالی است که برخی نیاز به مراقبت دارند تا بتوانند با مهارکردن لوله­ های تنفسی، از بیرون آوردن شان توسط خود بیمار جلوگیری کنند.

بیماران یا مراقبان آنها نیز باید نحوه ساکشن را آموزش ببینند تا منجر به انسداد مخاط توسط لوله­ ها نشود. از مهمترین مواردی که باعث می‌­شود بیماران متصل به دستگاه ونتیلاتور اذیت شوند و سختی بکشند، این است که بیمار قادر به صحبت نمی ­باشد. یک دریچه روی ترک (تراشه) به نام Passy Muir Valve وجود دارد تا به بیمار اجازه صحبت دهد؛ اما اگر بیمار در وضعیتی است که هوشیاری دارد، پیشنهاد می­‌شود که او را به نوشتن صحبت های خود بر روی کاغذ تشویق کنید. این کار، احساس توانایی برقراری ارتباط با عزیزان را به آنها می­‌دهد.

اگر بیمار ملزم به استفاده از دستگاه تنفس برای مدت زمان طولانی باشد، می‌­تواند با پزشک خود درباره استفاده از دستگاه ونتیلاتور پرتابل (خانگی) صحبت کند.

 

 

 ونتیلاتور چه خطراتی برای فرد ایجاد می‌کند؟

ونتیلاتور ممکن است باعث ایجاد خطراتی در افراد شود؛ مانند:

• ذات الریه: یکی از جدی ترین و رایج ترین خطرات استفاده از ونتیلاتور، ابتلا به ذات الریه است. لوله تنفسی ونتیلاتور سرفه را برای شما سخت می‌کند. سرفه به پاکسازی مجاری هوایی از میکروب‌هایی که می‌توانند باعث عفونت شوند کمک می‌کند. لوله تنفسی که در راه هوایی شما قرار می‌گیرد می‌تواند به باکتری‌ها و ویروس‌ها اجازه ورود به ریه شما را بدهد و در نتیجه باعث ذات الریه شود.
• عفونت سینوسی: این نوع عفونت در افرادی که لوله‌های داخل تراشه دارند بیشتر دیده می شود و با آنتی بیوتیک درمان می‌شود.
• آتلکتازی: این حالت وضعیتی که در آن ریه یا قسمت‌هایی از آن به طور کامل منبسط نمی‌شوند. این باعث می‌شود کیسه های هوا فرو بریزند و میزان اکسیژنی که به خون شما می‌رسد کاهش یابد.
• لخته شدن خون: هنگام استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی، ممکن است لازم باشد در تخت بمانید. ماندن در یک وضعیت برای مدت طولانی می‌تواند خطر لخته شدن خون، زخم بستر و عفونت را افزایش دهد.
• ادم ریوی: در این حالت، مایعی در کیسه‌های هوای داخل ریه‌ها، تجمع می‌یابد.
• آسیب ریه: فشار بیش از حد هوا در داخل ریه‌ها می‌تواند به ریه‌های شما آسیب برساند. نوزادانی که از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده می‌کنند، به ویژه نوزادان نارس، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای آسیب ریه ناشی از اکسیژن درمانی باشند.
• ضعف عضلانی: استفاده از ونتیلاتور کار دیافراگم و سایر ماهیچه‌های تنفسی را کاهش می‌دهد و ممکن است باعث تضعیف آنها شود.
• پنوموتوراکس: این وضعیتی است که زمانی ایجاد می‌شود که هوا به فضای بین ریه‌ها و دیواره قفسه سینه نشت می‌کند و گاهی اوقات به عضلات و بافت‌های دیواره قفسه سینه و گردن شما وارد می‌شود. این نشت می‌تواند باعث درد و تنگی نفس شود و حتی منجر به آسیب جدی یک یا هر دو ریه شود.

استفاده از دستگاه ونتیلاتور می‌تواند باعث ایجاد چه عوارضی برای بیمار شود؟

برخی از ریسك­ های ونتیلاتور مربوط به زمانی است كه لوله های ونتیلاتور در دهان یا بینی بیمار قرار می گیرند که این فرایند لوله گذاری نامیده می‌شود. در طی آن دندان‌­ها ممكن است صدمه ببینند و یا خونریزی و عفونت پیش بیاید ولی صدمه دیدن دیگر اعضا بسیار بعید است.

لوله تنفس ممکن است ناراحت کننده باشد. در حالی که وصل است، نمی توانید غذا بخورید یا صحبت کنید. برخی از افرادی که از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده می کنند ممکن است نتوانند به طور معمول غذا بخورند و بنوشند. اگر چنین است، باید مواد مغذی خود را از طریق IV دریافت کنید، که با یک سوزن در یکی از رگ‌های شما وارد می‌شود.

استفاده از ونتیلاتور در خانه

اگر لازم است برای مدت طولانی از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده کنید، ممکن است بتوانید از دستگاه ونتیلاتور در خانه استفاده کنید. این می تواند به جلوگیری از برخی از عوارض اقامت طولانی مدت در بیمارستان و بهبود کیفیت زندگی شما کمک کند. برخی از افراد ممکن است مادام العمر به پشتیبانی از ونتیلاتور نیاز داشته باشند و یا بتوانند در صورت بهبود وضعیتشان استفاده از ونتیلاتور را متوقف کنند.

حتما قبل از اینکه بخواهید از این دستگاه در خانه استفاده کنید، روش صحیح استفاده از آن را آموزش ببینید.

 

 

تجهیزات مورد نیاز برای استفاده از ونتیلاتور خانگی

نوع ونتیلاتوری که برای شما استفاده می‌شود، ممکن است به شرایط شما بستگی داشته باشد. برخی از آنها قابل حمل هستند و می‌توان از آنها برای سفرهای کوتاه خارج از خانه استفاده کرد. علاوه بر این، ممکن است در کنار ونتیلاتور، به موارد زیر نیاز داشته باشید:

• یک ونتیلاتور پشتیبان و یک مخزن اکسیژن اضافی
• باتری، در صورت قطع برق ناگهانی یا برای سفرهای کوتاه
• یک دستگاه ساکشن برای حذف مخاط از راه های هوایی
• یک مرطوب کننده برای اضافه کردن رطوبت به هوا برای کمک به تنفس بهتر
• یک پالس اکسیمتر برای اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون شما
• یک نبولایزر برای مصرف دارو

نکاتی که هنگام استفاده از ونتیلاتور خانگی باید رعایت کنید:

• بسیار مهم است که شما و مراقبانتان از دستورالعمل‌هایی که پزشک به شما داده است، پیروی کنید. هیچ کس نباید تنظیمات ونتیلاتور شما را تغییر دهد مگر اینکه پزشک شما دستور دهد. اگر کودک شما از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده می کند، یک مراقب آموزش دیده باید همیشه در نزدیکی او باشد.
• شما یا مراقبین باید همه تجهیزات را به طور منظم بررسی کنید تا مطمئن شوید که همه چیز به خوبی کار می کند. اگر فکر می‌کنید که ونتیلاتور به درستی کار نمی‌کند، با یک متخصص تماس بگیرید تا آن را تعمیر کند.
• مراقب ونتیلاتور باشید و به هشدارها سریع پاسخ دهید.
• برای جلوگیری از انتشار میکروب ها، دست های خود را مرتب بشویید و از افراد بیمار خودداری کنید.
• از دود دست دوم خودداری کنید، چون می‌تواند باعث تشدید بیماری شما شود.
• هنگام استفاده از ونتیلاتور خانگی، حواستان باشد اگر از لوله تراشه استفاده می‌کنید، به طور منظم برای از بین بردن مخاط از مجاری تنفسی خود، آن را تعویض کنید.

کلام آخر

برخی افراد نمی­توانند باوركنند كه برای تمام طول عمرشان به دستگاه تنفس مصنوعی نیازمند هستند و بدن آنها توانایی ادامه حیات بدون وجود ونتیلاتور را ندارد. این مسئله برای بیمار و خانواده­‌ی او بسیار سخت و دردآور است. در اینگونه موارد گفتگو با پزشك معالج و تصمیم گیری در مورد نحوه­‌ی استفاده از ونتیلاتور بسیار حائز اهمیت است و نتیجه‌­ی بهتری را برای بیمار به همراه خواهد داشت. فروشگاه تجهیزات پزشکی مدینیوم تمرکز ویژه ای بر دسته بندی تجهیزات تنفسی دارد. با دریافت مشاوره پیش از خرید از کارشناسان مدینیوم؛ خرید مطمئنی داشته باشید.