عوارض نوروفیدبک در کودکان

نوروفیدبک در کودکان، یک روش درمانی و غیرتهاجمی جدید است که در آن از طریق بازخورد دادن به مغز، سعی می‌شود فرد حرکات و رفتارهای خود را اصلاح و کنترل کند. اما در کنار آگاهی از انجام این روش، عوارض نوروفیدبک در کودکان نیز بطور گسترده مورد بررسی قرار گرفته است.

نوروفیدبک در کودکان نتایج بسیار درخشانی ثبت کرده است. حال چگونه؟ امواج مغزی فعالیت‌های مغز مانند تمرکز و پردازش اطلاعات را انجام می‌دهند و بدین صورت در انجام فعل و انفعالات و کنش‌ها اثرگذار هستند. در بیماری‌ها و اختلالات مغزی مانند نقص توجه و بیش‌فعالی که در کودکان شایع است، این امواج نامبرده دچار اختلال می‌شوند. نوروفیدبک روش درمانی است که از امواج مغزی استفاده کرده و با شرطی سازی مغز، به اصلاح فعالیت الکتریکی مغز می‌پردازد. در این مقاله قصد داریم عوارض نوروفیدبک در کودکان و همچنین فواید آن را از دیدگاهی نوین تجزیه و تحلیل کنیم.

برای خرید دستگاه نوروفیدبک دست دوم اینجا کلیک کنید.

تاثیر نوروفیدبک در کودکان

اثربخشی نوروفیدبک در کودکان با تحقیقلت بسیار زیادی در این زمینه اثبات شده است. نگرانی بیشتر والدین، عوارض نوروفیدبک در کودکان است که به دلیل عدم شناخت دقیق از روند درمان این روش است. مشکل اصلی کودکانی که دچار نقص توجه یا بیش‌فعالی هستند، عدم تمرکز روی انجام کارها است. کودک نسبت به امواج مغزی خود آگاه نیست تا بتواند به صورت ارادی آنها را کنترل کند.

روش نوروفیدبک در کودکان به این گونه است که بازخوردی از فعالیت امواج مغزی با فاصله چند هزارم ثانیه پس از رخ دادن آن، روی صفحه کامپیوتر به کودک نشان می‌دهد. در کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم نیز نوروفیدبک می‌تواند در معالجه آنها نقش داشته باشد. یافته‌های دانشمندان شواهدی را ثبت می‌کنند که نوروفیدبک می‌تواند در کنار درمان دارویی و گفتار درمانی مورد توجه قرار گیرد. در نتیجه کودک با این روش می‌تواند به اصلاح الگوهای امواج مغزی خودش کمک کند.

چرا ممکن است انجام نوروفیدبک در کودکان ضرر داشته باشد؟

90 درصد از مغز تا سن 6 سالگی رشد می‌کند و ارتباطات بین نورون‌های مغز شکل می‌گیرد. شاید برای برخی افراد سوال باشد که آیا استفاده از نوروفیدبک در کودکان به مغز آنها آسیب می‌رساند یا خیر؟

نوروفیدبک در واقع مسیرهای انتقال پیام نورون‌ها را اصلاح می‌کند تا به درستی پیام را منتقل کنند و از اختلالات جلوگیری شود. با این حال بهترین سن برای انجام نوروفیدبک در کودکان سن دبستان است تا هم اختلال کودک به درستی تشخیص داده شود و هم مغز کودک در حالت مناسب‌ترین رشد خود باشد. بنابراین برخی از پزشکان معتقدند تا این سنین برای انجام نوروفیدبک صبر شود تا الگوهای طبیعی مغز و سلامت روانی کودک دچار اختلال نشود. استفاده از روش نوروفیدبک در کودک آسیب و دردی ایجاد نمی‌کند و یک روش ایمن محسوب می‌شود. اما نوروفیدبک در کودکان دارای عوارض کوتاه مدت مانند سردردهای عجیبی است. در همین راستا برخی از خانواده‌ها و همچنین پزشکان تصور می‌کنند امکان دارد عوارض نوروفیدبک در کودکان مسئله جدی باشد که اثرات خطرناکی به دنبال داشته باشد!!

 

عوارض نوروفیدبک در کودکان

بر اساس تحقیقات، کودکی که تحت درمان با استفاده از روش نوروفیدبک قرار می‌گیرد، برای کاهش علائم نقص توجه/بیش‌فعالی، حداقل به 40 جلسه 1ساعته نیاز دارد. اما این جلسات چه عوارضی می‌تواند برای کودک داشته باشد؟

نوروفیدبک با اتصال چندین الکترود به سر و نگاه کردن به یک صفحه نمایش و یا در برخی موارد انجام بازی‌هایی، قابل انجام است. وصل کردن الکترودها روی سر و ثبت امواج مغز، می‌تواند تاثیری روی موها و یا مغز وارد کند. الکترودها در واقع پلی هستند تا امواج مغز دریافت شده و قابل پیگیری و بررسی شوند. عوارضی که ممکن است طی انجام جلسات درمانی با نوروفیدبک بروز کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردرد خفیف
• احساس خستگی ذهنی پس از انجام جلسات
• اذیت شدن به دلیل نور صفحه نمایش و صداها
• اختلال در خواب

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که عوارض نوروفیدبک در کودکان، کوتاه‌مدت و گذرا هستند. اکثر عوارض جانبی که ممکن است با انجام نوروفیدبک به وجود بیاید به دلیل تازه بودن انجام آن برای کودک و یا فرد است و با گذر زمان و انجام جلسات رفع و یا کمتر خواهد شد. در انجام جلسات نوروفیدبک، برای پاسخ گرفتن از درمان بهتر است انجام جلسات به صورت مداوم، منظم و طولانی‌مدت صورت بگیرد. اخیرا با شناخت دقیق و بررسی‌های بیشتر در این زمینه نگرانی و اضطراف خانواده‌ها کاهش پیدا کرده است. اما معمولا قبل از شروع درمان پزشک یک جلسه مشاوره در جهت افزایش شناخت روند درمان نوروفیدبک در کودکان و عوارض آن اختصاص می‌دهد. در اینصورت ضمن افزایش آگاهی، خانواده می‌تواند به درستی کودک را پشتیبانی کند.

چگونه عوارض نوروفیدبک در کودکان را کاهش دهیم؟

شیوه درمانگر یا پزشک می‌تواند در روند درمان نوروفیدبک در کودکان بسیار موثر باشد. بسیاری از کودکان ابتدا قبل از شروع نوروفیدبک با مشاهده دستگاه‌ها دچار سردرد می‌شوند که می‌تواند ناشی از استرس باشد. درمانگر بایستی کودک را با صفحات دستگاه آشنا کند و درباره تصاویر و اعداد روی صفحه نمایش توضیح دهد. همچنین می‌تواند پاداش کوچیکی در روند درمان در هرجلسه به کودک اختصاص دهد.

برخی مواقع نیز والدین بلافاصله انتظار دارند نتایج نوروفیدبک را تنها بعد از یک با دو جلسه مشاهده کنند. در این حالت امکان دارد کودک نگرانی والدین را حس کند، بنابراین آرامش والدین نیز می‌تواند عامل مهمی در کاهش عوارض نوروفیدبک در کودکان باشد. برای مشاهده نتایج حدود 15 الی 20 جلسه نیاز است تا رفتار کودک دچار تغییر شود. همچنین نحوه نشستن کودک روی صندلی، حفظ فاصله از صفحه نمایش و مدت زمان انجام جلسه، از مواردی هستند که می‌توانند در بروز عوارض مختلف ناشی از استفاده از نوروفیدبک در کودکان، جلوگیری کنند.

نکته دیگری که بایستی به آن توجه کرد، سلامتی کودک است. رژیم غذایی نامناسب، خواب ناکافی، استرس‌های در محل زندگی و کمبود ویتامین می‌تواند خطرآفرین باشد. بهتر است کیفیت زندگی کودکان مبتلا به اوتیسم و یا ADHD همزمان با انجام نوروفیدبک بهبود یابد. در این حالت نوروفیدبک در کودکان دارای نتایج ماندگار و خوبی خواهد بود.

 

فواید انجام نوروفیدبک در کودکان

عوارض نوروفیدبک در کودکان ناچیز است، بنابراین می‌توان گفت نوروفیدبک یه روش کم‌خطر نسبت به دارودرمانی است. از جمله فوایدی که برای نوروفیدبک می‌توان درنظر گرفت این است که انجام آن، برای بیمار وابستگی ایجاد نمی‌کند. طوری که فرد می‌تواند بدون نگرانی جلسات خود را ادامه دهد.

افراد مختلف از نوروفیدبک برای اهداف خاصی استفاده می‌کنند. حتی بسیاری از افراد برای افزایش و ارتقا عملکرد مغزی خود و بالابردن توجه و تمرکز از این روش استفاده می‌کنند. یکی از فوایدی که برای انجام نوروفیدبک گزارش شده است، افزایش آی‌کیو و ضریب هوشی افراد است.

درمان بیماری‌های مرتبط با مغز:

نوروفیدبک قادر است طیف وسیعی از بیماری‌ها و اختلالات مانند افسردگی، پرخاشگری، ناتوانی‌های یادگیری، اختلال بیش فعالی و نقص توجه، اضطراب و حملات پانیک، اختلالات خواب، اعتیاد، اختلال استرس پس از سانحه و صرع را بهبود ببخشد. از آنجاییکه روش درمانی نوروفیدبک حالت بازی گونه‌ای برای کودکان دارد، استفاده از این روش برای کودکان می‌تواند از استقبال بیشتری برخوردار باشد. به‌طور کلی انجام نوروفیدبک در کنار داروهای مکمل زیر نظر پزشک متخصص می‌تواند در روند بهبود اختلالات روان‌شناختی مغز موثر باشد.

فواید نوروفیدبک در کودکان مبتلا به اوتیسم:

• افزایش تماس چشمی
• بالا رفتن مهارت‌های گفتاری و رفتاری
• افزایش آرامش
• افزایش تمرکز و انجام کارها به درستی

 

کلام آخر

نوروفیدبک در کودکان عوارض جانبی طولانی مدتی ندارد و می‌تواند در بالا رفتن مهارت‌های اجتماعی کودکان نقش آفرینی کند. درواقع بسیاری از خانواده‌ها پس از بردن کودک خود به مراکز برای انجام نوروفیدبک، علائم و عوارش جانبی جدی ارائه نکرده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد عوارض نوروفیدبک در کودکان کوتاه، جزئی و بسیار کم‌خطر است که البته می‌توان با پیشنهادات گفته شده عوارض آن را به صفر نزدیک کرد. لازم به ذکر است استفاده از دستگاه درمانی مناسب و الکترودهای مرغوب، که به صورت صحیح امواج مغزی را ثبت کنند تا روش درمانی به طور موثرتری انجام بگیرد، حائز اهمیت است. بنابراین اگر به عنوان والدین این متن مطالعه می‌کنید سعی کنید نگرانی‌تان را کنترل کنید و منتظر نتایج بهبود فرزند دلبندتان باشید