راه‌های درمان فشارخون بالا

فشارخون معیاری برای سنجش مقاومتی است که عروق بدن، در برابر خونی که از قلب می‌آید دارند و چنانچه این مقاومت بالا باشد، قلب کار بیشتری انجام داده و تحت فشار خواهد بود. این فشارخون بالا عوارض زیادی داشته و می‌تواند سبب حوادث قلبی عروقی شود، به همین دلیل به بیماری فشارخون قاتل خاموش گفته می‌شود. به دلیل اهمیت بالای این بیماری، پیشگیری و اندازه‌گیری مرتب فشارخون بسیار حائز اهمیت بوده و هر فرد باید آن را رعایت کند. در صورت ابتلا به این بیماری نیز، درمان مداوم و مراقبت همیشگی برای جلوگیری از عوارض آن باید به صورت دقیق انجام بگیرد. در این مقاله قصد داریم درباره بهترین راه‌های درمان فشارخون بالا و توصیه‌هایی درباره کنترل آن صحبت کنیم.

فشارخون بالا چیست؟

فشارخون نرمال در یک فرد بزرگسال در حالت استراحت باید کمتر از 80/120 باشد. زمانی که فشار فردی طی چندبار اندازه‌گیری در زمان‌های مختلف بالاتر از این عدد باشد، به بیماری فشارخون مبتلا است. فشارخون بالا دسته‌بندی‌هایی دارد و طبق دید پزشک در هر مرحله‌، درمان مناسب جهت کنترل فشارخون برای بیمار تجویز می‌شود. در مراحل اولیه و خفیف‌تر این بیماری، اساس درمان رعایت توصیه‌های بهداشتی و سبک زندگی سالم است. حتی در موارد شدید بیماری که نیازمند درمان دارویی است، بدون رعایت نکات تغذیه‌ای و اصلاح رژیم غذایی، فشارخون هیچ‌گاه تحت کنترل نخواهد بود. نکته‌ای که بیماران باید به آن توجه بسیار داشته باشند این است که فشارخون یک بیماری مزمن بوده و درمان قطعی ندارد، بنابراین فرد باید تا پایان عمر مراقبت‌های لازم را انجام داده و در صورت تجویز دارو، همیشه به صورت منظم آن را مصرف کند.

 

علائم فشارخون بالا

فشارخون یک بیماری بی سروصدا است. به این معنی که حتی در موارد شدید می‌تواند سال‌ها هیچ علامتی نداشته باشد. به همین دلیل است که بسیاری از بیماران پس از بروز حداوث قلبی عروقی مانند سکته و یا نارسایی قلبی، که بر اثر عوارض فشارخون کنترل نشده اتفاق می‌افتد، متوجه بیماری خود می‌شوند. بنابراین توصیه می‌شود که در بدترین حالت افراد سالانه فشارخون خود را چک کنند و همیشه نیز توصیه‌هایی که درباره پیشگیری از فشارخون گفته می‌شود را انجام دهند. برخی اوقات نیز فشارخون بالا ممکن است علائمی مانند گرگرفتگی و سرگیجه داشته باشد. برخلاف باور عمومی، بالا بودن فشارخون در اکثر مواقع سبب ایجاد سردرد نمی‌شود.

 

فشارخون بالا چرا ایجاد می‌شود؟

عوامل مختلفی می‌توانند زمینه‌ساز ایجاد فشارخون بالا شوند. مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر ایجاد این بیماری به خصوص در دهه اخیر رژیم غذایی ناسالم و فعالیت فیزیکی پایین است. به همین دلیل در سال‌های اخیر، با افزایش مصرف فست فودها و غذاهای ناسالم و همچنین افزایش چاقی، شیوع بیماری فشارخون و به تبع آن حوادث قلبی عروقی در دنیا به شدت افزایش یافته است. عوامل دیگری که می‌توانند در ایجاد فشارخون نقش داشته باشند عبارتند از:

• ژنتیک: برخی افراد به صورت ژنتیکی مستعد ایجاد فشارخون بالا هستند و معمولا در خانواده آن‌ها سابقه این بیماری وجود دارد.
• مصرف بالای نمک
• سن بالا: افزایش سن یکی از عوامل زمینه‌ساز در ایجاد این بیماری است.
• مصرف زیاد الکل
• ابتلا به دیابت و بیماری‌های مزمن دیگر

درمان فشارخون بالا

درمان فشارخون بالا از دو قسمت اصلی درمان دارویی و اصلاحات سبک زندگی تشکیل شده است. پایه و اساس درمان این بیماری و پیشگیری از آن، اصلاحات سبک زندگی است و درمان دارویی نیز بدون سبک زندگی سالم، فشارخون را تحت کنترل در نخواهد آورد. چنانچه فشارخون از مرحله خفیف فراتر برود، احتیاج به درمان دارویی بوده و پزشک با توجه به دید خود، برای بیمار دارو تجویز می‌کند. داروی تجویز شده ممکن است کم و زیاد شده و یا حتی بسته به شرایط بیمار تغییر کند بنابراین بیمار مبتلا به فشارخون باید به صروت مرتب توسط پزشک ویزیت شود. در ادامه به نکات اصلی جهت جز غیردارویی درمان فشارخون می‌پردازیم.

 

راه‌های غیردارویی درمان فشارخون بالا

• فعالیت فیزیکی منظم: فعالیت فیزیکی به مدت 30 تا 60 دقیقه در روز، جز اساسی زندگی سالم است. علاوه بر کمک به کنترل فشارخون، فعالیت فیزیکی منظم بر روحیه و تعادل فیزیکی تاثیر مثبت داشته و احتمال ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی را کم می‌کند. چنانچه فردی برای مدت زمان طولانی کم فعالیت بوده است، بهتر است از ورزش‌های سبک شروع کرده و کم کم شدت را افزایش دهد. بهترین ورزش برای مبتلایان به فشارخون، ورزش‌های هوازی است.
• رژیم غذایی سالم: دستورهای غذایی مشخصی برای مبتلایان به فشارخون وجود داشته و رعایت رژیم غذایی به کنترل این بیماری کمک شایانی میکند. مبتلایان به فشارخون باید مصرف میوه، سبزیجات، دانه‌ها را افزایش داده و سعی کنند از لبنیات کم‌چرب و گوشت سفید و ماهی استفاده کنند. غذاهای فراوری شده، فست فود، لبنیات پر‌چرب و گوشت قرمز نیز باید از رژیم غذایی این افراد حذف شود. استفاده از مواد قندی و نوشیدنی‌های شیرین نیز بهتر است به حداقل کاهش یابد.
• مصرف نمک: کنترل مصرف نمک یک اصل اساسی برای کنترل و درمان فشارخون بالا است. میزان مصرف نمک باید حدود 2 گرم در روز باشد که به اندازه نصف یک قاشق چای خوری است. با توجه به اینکه اکثر مواد خوراکی و حتی میوه‌ها حاوی مقداری نمک هستند، حتی کمتر از این مقدار در کل روز باید به غذا نمک افزوده شود. توصیه می‌شود مقدار نمک اضافه شده به غذای بیماران مبتلا به فشارخون بالا به حدی باشد که غذا بی‌مزه در نظر گرفته شود. همچنین بر سر سفره این بیماران نباید نمک‌دان قرار داده شده و عادت خوردن نمک با مواد خوراکی به طور کامل ترک شود. در هنگام خرید مواد غذایی نیز باید اطلاعات روی آن خوانده شده و مواد دارای حداقل نمک خریداری شوند.

جهت طعم‌دار کردن غذاها در صروت تمایل بیماران می‌توانند از گیاهان خوراکی و ادویه‌جات مختلف به عنوان جایگزین نمک استفاده کنند.

• کاهش وزن: اضافه وزن و وجود فشارخون رابطه تنگاتنگی با یکدیگر داشته و توصیه می‌شود بیماران مبتلا به فشارخون، وزن خود را در محدوده طبیعی نگه دارند. به طور ویژه کاهش چربی دور شکم برای این بیماران توصیه شده است.
• ترک سیگار: مصرف سیگار و دخانیات به حدی بر افزایش فشارخون تاثیر دارد که چند دقیقه پس از مصرف یک نخ سیگار تا چند ساعت فشارخون افزایش پیدا می‌کند. بنابراین افراد سیگاری در خطر بسیار بیشتری برای ابتلا به فشارخون بالا قرار دارند و همچنین ریسک حمله قلبی نیز در آن‌ها بیشتر است. این تاثیر حتی در افرادی که به صورت غیر مستقیم در معرض دود سیگار قرار دارند، وجود دارد. علاوه بر این موارد، ترک سیگار اثرات بسیار مفید دیگری نیز داشته و از بیماری‌هایی مانند بیماری‌های ریوی و انواع سرطان‌ها پیشگیری می‌کند.
• کاهش مصرف الکل: مصرف بالای الکل علاوه بر افزایش فشارخون، ریسک چاقی و حوادث قلبی عروقی را افزایش داده و باید تحت کنترل قرار بگیرد.
• کاهش استرس: در دنیای امروز، کنترل و مدیریت استرس یکی از نیازهای اساسی افراد می‌باشد. استرس مداوم که امروزه اکثر افراد با آن مواجهه هستند، بسیار مخرب بوده و بر جنبه‌های مختلفی از سلامتی تاثیر منفی دارد که تنها یکی از این جنبه‌ها فشارخون است که با استرس افزایش می‌یابد. تکنیک‌های مدیتیشن، راهکارهایی برای فاصله گرفتن از دغدغه‌های روزمره و اختصاص دادن زمانی برای آرامش، می‌تواند به کاهش استرس کمک کند.