انواع عصا و کاربرد آنها
یکی از رایج ترین وسیله‌های کمک حرکتی برای سالمندان، نابینایان و افرادی که دچار معلولیت هستند و یا دچار شکستگی و ضرب دیدگی شده‌اند، عصا می‌باشد. در واقع عصا فشار را بر دست و مچ ایجاد می‌کند تا در مسافت طولانی، شخص کمتر دچار خستگی شود. همچنین برای حفظ تعادل، عصا گزینه مناسبی می‌باشد. می‌توان گفت بهترین عصا، عصا طبی می‌باشد.
در ادامه درباره انواع عصا و اجزای آنها توضیح داده خواهد شد.
عصا چند نوع دارد؟
انواع عصا شامل:
- عصا زیر بغل: عصاهای رایجی که معمولا هنگام آسیب دیدن پاها به شما پیشنهاد می‌شوند.
- عصا تک نقطه‌ای: عصا تک نقطه‌ای از انواع رایج عصا می‌باشد، که احتمالا آن را در دست بیشتر افراد دیده‌اید. ساختار این دسته از عصاها آسان می‌باشد و یک دسته منحنی دارند. این عصاها معمولا در قسمت پایین دارای سطحی هستند که امنیت قدم زدن را برای فرد ایجاد می‌کنند. به طور مثال برای افراد سالمند که مشکلشان در قدم زدن حفظ تعادل است، این نوع عصا بهترین می‌باشد.
- عصا چند نقطه‌ای: عصا چند نقطه‌ای برای افرادی مناسب است که بر اثر تصادف یا بیماری دارای مشکلاتی در حرکت شدند. طراحی این عصاها به گونه‌ای است که در ناحیه پشت گرمی دارای چندین نقطه است، که این نقاط ایمنی بیشتری را برای فرد به وجود می‌آورند و فرد می‌تواند با خیال راحت تکیه بدهد.
- عصا تاشو: عصای تاشو توانایی ان را دارد که از چند ناحیه جمع یا تا شود یا کوچک شود. وقتی که عصا باز است مقاومت بالایی دارد و بسیار محکم است و زمانی که فرد نیازی به آن نداشته باشد، می‌تواند آن را جمع کند. عصای تاشو بهنرین عصا برای کم تحرک‌ها می‌باشد.
- عصا صندلی شو: عصای صندلی شو بسیار مناسب سالمندانی است، که توانایی راه رفتن طولانی مدت را ندارند. این عصا بهترین عصای طبی است.
- عصا آرنجی: نوعی وسیله کمکی راه رفتن است که از آلومینیوم ساخته شده و فرد با استفاده از آن قادر است وزن بدن خود را از طریق دست‌ها به زمین منتقل کند و در نتیجه میزان وزن اندازی روی پاها کاهش پیدا می‌کند.
- عصا دستی: عصای دستی، ساده‌ترین وسیله کمکی است که باعث بهبود تعادل شده و از زمین خوردن جلوگیری می‌کند. جنس عصاهای استاندارد معمولا از چوب، پلاستیک یا آلومینیوم بوده و دسته آنها معمولا به شکل نیم دایره، پیستول یا اُفست است. در انتهای این عصاها یک پوشش الاستیکی وجود دارد که قطر آن باید حداقل ۲.۵ سانتیمتر باشد. عصاهای دستی به دو صورت یک پایه و چند پایه وجود دارند.
انواع دسته عصا
- عصا T شکل: مناسب افرادی است که از ناحیه مچ دارای مشکل هستند. ظاهر این عصا کاملا شبیه T است.
- عصا سر کج: استانداردترین حالت عصا می‌باشد.
- عصا فریتز: این نوع عصا به نسبت عصا T راحتی بیشتری را دارد. از لحاظ ظاهری شبیه عصای T می‌باشد.
- عصا افست: این نوع عصا افراد سنگین وزن را کاور می‌کند و ظاهرش شبیه علامت سوال است.
گیره روی دسته عصا چند نوع می‌باشد؟
انواع گیره‌هایی که بر روی دسته قرار می‌گیرد بسیار مهم است. این گیره‌ها شامل:
- گیره فک: باعث ایجاد حس نرمی و راحتی می‌شود.
- گیره ژله‌ای: باعث کاهش خستگی و استرس در سالمند می‌شود.
- گیره بزرگ: سبب درمان دردهای مفاصل و آرتروز می‌شود.
- گیره ارتوپدی: این گیره‌ها مناسب افرادی هستند، که دارای درد در نواحی مختلف دست هستند.
نکاتی در رابطه با استفاده از عصا
- بلندی عصا باید برحسب قد افراد و تا حدود برجستگی کناری استخوان ران باشد. به طوری که آرنج حدود ۲۰ تا ۳۰ درجه خم شود.
- اتصال دسته عصا به تنه آن باید با زاویه حدود ۹۰ درجه و از مواد نرم پوشیده شده باشد. به طوری که تحمل وزن روی دست به راحتی انجام شود.
- در بیمارانی که لازم است سنگینی وزن خیلی کمی روی پای دردناک داشته باشند یا کلا وضعیت پا هنگام راه رفتن بدون سنگینی و تحمل وزن باشد، لازم است از یک جفت عصای زیر بغل استفاده گردد.
نکاتی که باید حین راه رفتن با عصا به آنها توجه نمود:
- فرد باید توجه کند که وزن بدن خود را روی دست ها بیندازد.
- فرد باید سعی کند وضعیت بدن خود را در حالت طبیعی حفظ کند و به جلو یا پهلوها خم نشود.
- برای چرخیدن و دور زدن بهتر است روی محیط یک دایره کوچک (به سمت سالم یا قویتر) دور بزند.
- راه رفتن روی سطوح خیلی نرم، ناهموار و خیس با احتیاط انجام شود.
موارد استفاده عصا آرنجی
- کمک به حفظ تعادل
- کاهش فشار (وزن بدن) از روی یک یا هر دو پا
- کاهش احتمال زمین خوردن و آسیب‌ها و شکستگی‌های ناشی از آن
- کاهش درد
- کمک به تحرک و جابه‌جایی فرد
استفاده از عصا آرنجی چه مزایایی دارد؟
از این عصاها می‌توان در معابر کم عرض، سطوح شیبدار، پله‌ها، جدول خیابان، برای نشستن و برخاستن از صندلی، سوار و پیاده شدن از خودرو و غیره استفاده کرد. حلقه دور ساعد به فرد این امکان را میدهد تا بدون رها شدن عصا، از دست‌ها برای پرت کردن لباس، باز و بسته کردن دکمه و زیپ استفاده کند.
عصا آرنجی چگونه تنظیم می‌شود؟
بهترین وضعیت برای تنظیم طول عصا آرنجی، وضعیت ایستاده می‌باشد. طول عصا آرنجی توسط فیزیوتراپیست و به صـورت زیر تنظیم می‌شود:
- زاویه بین ساعد و بازو باید ۱۵۰ تا ۱۶۰ درجه باشد.
- حلقه عصا باید در یک سوم بالای ساعد، حدود ۲.۵ تا ۴ سانتیمتر (پهنای ۲ یا ۳ انگشت) زیر آرنج، قرار گیرد.
نحوه بالا رفتن و پایین آمدن از پله با عصا آرنجی
- هنگام جابه‌جایی از یک پله به پله دیگر، همیشه پا باید نزدیک لبه پله قرار بگیرد.
- فرد باید همیشه باالا رفتن از پله را با پای سالم( قویتر) و پایین آمدن از آن را با پای ناسالم (ضعیف‌تر) شروع کرده و ادامه دهد.
نحوه نشستن و برخاستن از صندلی با عصا آرنجی
هنگام برخاستن از صندلی، موارد زیر باید رعایت شوند:
- هر دو عصا کنار هم و در سمت غیرسالم قرار می‌گیرند.
- فرد به جلو خم شده و با فشار دادن دست‌ها به دسته صندلی و عصاها می‌ایستد.
- پس از برقراری تعادل، یک عصا را در دست سمت سالم و دیگری را در دست سمت ناسالم قرار میدهد.
- هنگام نشستن روی صندلی نیز موارد بالا باید رعایت شوند.
استفاده نادرست از عصا آرنجی چه عوارضی دارد؟
استفاده نادرست از عصا آرنجی، می‌تواند موجب آسیب اعصاب دست، ضعف و کم حجم شدن عضلات ساعد و انگشت کوچک شده و در دراز مدت، آرتروز مچ دست و شانه ایجاد کند.
همچنین اگر پوشش الاستیکی انتهای عصا دچار ساییدگی شده باشد، ممکن است موجب سر خوردن عصا و زمین خوردن فرد شود. در چنین مواردی تعویض این پوشش ضروری است.
انواع عصاهای دستی
-
یک پایه:
- عصا استاندارد چوبی
- عصا آلومینیومی
-
چندپایه:
- عصا چهار پایه: این عصا، آلومینیومی و دارای چهار عدد پایه است، که ثبات بیشتری را برای فرد فراهم می‌کند. مزایا استفاده از این عصا شامل سطح اتکاء زیاد و قابلیت تنظیم می‌باشد. اما با این عصا نمی‌توان از پله استفاده کرد و تند راه رفت.
- عصا واکری: این عصا، آلومینیومی و دارای چهار عدد پایه است که ثبات زیادی را برای فرد فراهم می‌کند. مزایا این نوع عصا، سطح اتکاء وسیع و ثبات بیشتر نسبت به عصای چهار پایه و قابلیت تا شدن و حمل آسان توسط فرد است. با این حال با این عصا نمی‌توان از پله‌ها بالا و پایین رفت و تند راه رفت.
عصا چرخ دار: این عصا از جنس آلومینیوم بوده و یک پایه L شکل دارد که زیر آن سه چرخ قرار داده شده است. این چرخ‌ها به فرد کمک می‌کنند تا بدون وقفه به جلو حرکت کند. انتهای یکی از دستگیره‌ها، یک ترمز برای توقف حرکت عصا گذاشته شده است. مزایا استفاده از این عصا، عدم نیاز به بلند کردن عصا هنگام حرکت و امکان راه رفتن سریع است. اما برای استفاده از این عصا، دست‌ها باید قوی باشند.
عصا ویژه: این عصا، نوعی از عصاهای معمولی بوده و دارای یک دسته بالایی برای راه رفتن و یک دسته پایینی برای بلند شدن از حالت نشسته می‌باشد.
برای خرید عصا به چه نکاتی باید توجه کرد؟
برای خرید عصا به نکات زیر توجه کنید:
- نوع نیاز: بایدبدانید و فروشنده را آگاه کنید که برای چه مشکلی شما نیاز به عصا دارید. به دلیل عدم تعادل؟ به دلیل شکستگی پا؟ یا ...؟
- دسته عصا: عصاهای استاندارد، معمولا دسته‌ای چتری دارند که به دلیل فشار روی کف دست، ممکن است خطر ابتلا به نشانگان مچ (سندرم تونل کارپال) را افزایش دهند، اما عصاهایی که دسته تفنگی شکل دارند، فشار کمتری روی کف دست وارد می‌کنند. بنابراین خطر نشانگان مچ دست را کاهش میدهد.
- ارتفاع عصا: ارتفاع عصا از مهم‌ترین فاکتورهای خرید عصا می‌باشد، چرا که اگر ارتفاع عصا کوتاه باشد، باعث خم شدنتان می‌شود و این برای ستون فقرات شما مناسب نخواهد بود. عصای بلند نیز راه رفتن را سخت کرده و احتمال افتادن شما را افزایش میدهد. مدل‌هایی که قابلیت تنظیم ارتفاع را دارند در این مورد به شما کمک خواهند کرد؛ چون می‌توانید به دلخواه میزان آن را تعیین کنید.
- جنس عصا: عصاها عمدتا با جنس‌های چوبی، آلومینیومی، استیل و.. ساخته می‌شوند. عصاهای چوبی بیشتر از اینکه یک وسیله کمکی به حساب بیایند، از جنبه زیبایی و مد حائز اهمیت هستند. عصای چوبی قابلیت استفاده در سطوح مختلف مانند سطح شیبدار، پله و معابر کم عرض را دارد. اما به دلیل غیر قابل تنظیم بودن طول عصا، برای افراد سنگین وزن مناسب نیست. عصاهای آلومینیومی بر خلاف نوع چوبی، برای مصارف پزشکی کاربرد دارد. بادوام بودن، حفظ تعادل و فراهم کردن بالاترین درجه راحتی از فواید استفاده عصاهای آلومینیومی است. این عصاها وزن سبکی دارند و قابل استفاده در پله و قابلیت تنظیم طول دارند. عصاهای استیل مزایای بیشتری نسبت به انواع چوبی و آلومینیومی دارند چون با دوام و مقاوم هستند، برخی از آنها تاشو بوده بنابراین به راحتی قابل حمل هستند و هم چنین قابلیت تنظیم ارتفاع را نیز دارند.
- جدا از اینکه جنس عصای شما چیست، باید توجه کنید که عصا یا واکر خطراتی چون لیز خوردن را به همراه دارد.بنابراین باید یک ترمز مناسب داشته باشد. لاستیکی که زیاد سفت و زیاد نرم نباشد.
