چه کالاهایی را جزو پرمصرف ترین و پر کاربرد ترین تجهیزات در صنعت مهندسی پزشکی می‌توان نام برد؟

 مهندسی ­پزشکی از جمله تازه ترین رشته­هایی است که پا به عرصه فناوری جهانی نهاده و این رشته به منظور  یاری رسانی به پزشکان در تشخیص و درمان شکل گرفته است. 
  با پیشرفت علم و فناوری، ساخت ابزار آلات و ماشین­هایی برای کمک به علم پزشکی تحولات اساسی داشته و دقت و تنوع به قدری در این صنعت گسترش یافته که امروزه تجهیزات پزشکی در تمام عرصه های پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری ها نقش پر رنگی دارند و اکنون بدون برخی از این فناوری ها امکان تشخیص و درمان بیماران تقریبا غیر ممکن است.
  از آنجایی که علم مهندسی پزشکی رابطی بین تمام علوم با علم پزشکی است، پس تجهیزات و فناوری های ساخته شده نیز بسیار گسترده هستند و در نتیجه امکان پاسخ دهی به این سوال به طور جامع تقریبا غیر ممکن است. اما میتوان با دسته بندی تجهیزات پزشکی به بخش های مختلف و بررسی پرکاربردترین وسیله در هر بخش به پاسخی حدودی به این سوال برسیم. در ادامه ما تجهیزات پزشکی را به پنج دسته  تجهیزات اتاق عمل، بیمارستانی، تشخیصی، بهداشتی و سایر تجهیزات مصرفی پزشکی تقسیم کرده ایم. لازم به ذکر است دسته بندی این تجهیزات تنها برای تحلیل آسان تر است و با توجه به طیف گسترده تجهیزات پزشکی، نمیتوان به طور کل همه ابزارهای تجهیزات پزشکی را در این پنج دسته خلاصه کرد.

تجهیزات اتاق عمل:

  وقتی سخن از اتاق عمل می شود، ابتدایی ترین وسیله ای که به ذهنمان می آید چاقوی جراحیست.  
به قولی میتوان گفت همین ابتدایی ترین وسیله در واقع بی­انتها ترین کاربرد­­ها را در فهرست کالا­های تجهیزات پزشکی دارد و حتی با وجود این همه تحول در فناوری پزشکی این واقعیت را نمی­توان کتمان کرد که چاقوی جراحی، بهترین ابزار در حیطه مصرفی خود است.
هر بریدگی در بدن نیاز به بخیه نیز دارد و برای همین در رده دوم میتوان نخ طبی بخیه را عنوان کرد.
این موارد آنقدر ابتدایی محسوب می­شوند که برای کوچک­ترین تا بزرگ­ترین عمل­های جراحی لازم هستند و همیشه مورد استفاده کادر درمان قرار می­گیرند. 

تجهیزات عمومی بیمارستانی:

  آیا میتوان باور کرد که از میان تمام تجهیزات در بیمارستان ها و درمانگاه­ ها، این تخت ها و برانکارد ها هستند که بیشترین اهمیت را دارند ؟ حضور پررنگ و حیاتی تخت­ها و برانکارد­های بیمارستانی باعث شده است که آن ها به عنوان پرکاربرد­ترین تجهیزات در تمامی تجهیزات
بیمارستانی و درمانگاهی شناخته شوند. البته علاوه بر تخت ها، میز­های جراحی نیز بسیار اهمیت دارند و در رده دوم اقلام پر مصرف قرار دارند.

تجهیزات تشخیصی: 

در بخش تشخیص بیماری­ها پر­کاربردترین ابزار­ها ، دستگاه های تصویر برداری هستند.
علم تصویر برداری به قدری گسترده است که می­توان آن را به عنوان شاخه ای کاملا جدا از سایر تجهیزات پزشکی در نظر گرفت.
  به صورت محدود­تر میتوان گفت دستگاه سونوگرافی کاربردی گسترده در بخش تجهیزات پزشکی دارد و با این وسیله میتوان به تشخیص آسیب­ها، عفونت­ها و بیماری­ها در اندام های شکمی پرداخت.
  البته علاوه بر کاربرد گسترده دستگاه­های تصویر برداری، باز هم می­توان موارد دیگری را در این بخش گنجاند.     
فشارسنج­ها، دستگاه قندخون و تب سنج­ها نیز کاربرد گسترده­ای در این عرصه دارند و استفاده آسان از آن ها باعث شده تا به عنوان تجهیزات پزشکی خانگی نیز مورد استفاده قرار گیرند.
  در بخش قلب و­ عروق، نوار قلب، در بخش معاینات گوش، اتوسکوپ و در بخش معاینات چشم، آفتالموسکوپ بهترین تجهیزات در بررسی اندام مورد نظر هستند و برای همین پرکاربردترین وسیله در حیطه خود به شمار می­روند.

تجهیزات بهداشتی:

  این دسته از تجهیزات مواردی هستند که نه تنها در عرصه پزشکی و سلامت کاربرد حیاتی و گسترده ای دارند، بلکه در سایر عرصه ها نیز به منظور حفظ بهداشت از آن ها استفاده میشود.
  استریل کننده­ ها و ضدعفونی کننده ها به خصوص الکل بسیار ضروری هستند و عدم استفاده از این اقلام موجب گسترش حیات باکتری­ها، میکروب­ها، ویروس­ها، قارچ­ ها و... می­شود.
  در چند سال اخیر با توجه به شیوع کرونا استفاده از ماسک های سه لایه بسیار افزایش یافته و جزوی از مهم­ترین موارد برای سلامت انسان ها در برابر ویروس کرونا به شمار می­روند. البته پیش از این نیز، از آن­ها به بعنوان اقلام ابتدایی تجهیزات اتاق عمل به منظور رعایت نکات بهداشتی حین عمل، مورد استفاده قرار میگرفت و همچنان به همین منظور نیز استفاده می­شوند.
  گان ها و لباس های ایزوله نیز همانند ماسک­ ها از ابتدا به عنوان موارد حیاتی برای رعایت بهداشت در محیط­های درمانی محسوب می­شوند و در کل می­توان نتیجه گرفت، ویروس کرونا اهمیت این دسته از تجهیزات پزشکی را نسبت به قبل دو چندان کرده است.

سایر تجهیزات (­مصرفی­)­ :

دراین بخش سعی داریم دو مورد از کالاهایی را بررسی کنیم که در واقع ارتباط چندانی با یکدیگر ندارد ولی روزانه در بخش های مختلفی از این تجهیزات استفاده میشود.
 سرنگ و آنژیوکت: تزریق دارو به بیمار­ ها از اهمیت زیادی برخوردار است و جزوی از روند بهبود بیمار به شمار می­رود. با وجود استفاده از این اقلام به عنوان موارد درمانی، پسماند آن در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی، می­تواند خود باعث ایجاد آلودگی و شیوع بیماری شود و خسارات جبران ناپذیری را در پی داشته باشد.

  دستگاه ساکشن : این دستگاه کاربرد بسیار زیادی برای تخلیه مایعات و ترشحات مورد نظر در جراحی دارد. از این وسیله برای برداشتن سریع محلول های شست و ­شوی از ناحیه زخم، تمیز نگه داشتن زخم برای مشخص شدن محل خونریزی و خارج کردن مایعات مترشحه از شکاف ایجاد شده برای جراحی استفاده می­شود. این دستگاه هم به عنوان یک وسیله در زمینه تجهیزات بهداشتی و هم به عنوان وسیله ای در زمینه تجهیزات اتاق عمل میتواند در هر دو دسته بندی قرار گیرد. 

سخن پایانی :

  میزان کاربرد کالاهایی که مورد بررسی قرار گرفته شد، تقریبا در تمام کشور ها شبیه به هم است و این موارد به عنوان پر مصرف ترین تجهیزات مهندسی پزشکی محسوب می­شوند. امروزه با توجه به بیماری همه گیر کرونا یک سری از تجهیزات اعم از ونتیلاتور­ها ، دستگاه های اکسیژن­ساز ، تصویربرداری (­سی تی اسکن­) به خصوص از دستگاه تنفسی و ریه، کیت های تشخیص ویروس کرونا و تجهیزات بهداشتی (ماسک ، دستکش، شیلد صورت، الکل و…) نسبت به قبل بیشتر مورد استفاده کادر درمان قرار می­گیرد.
  همچنین با پیشرفت تکنولوژی در بخش ساخت تجهیزات، مهندسان در صدد ساخت دستگاه هایی با کم­ترین پیچیدگی ممکنه و امکان استفاده برای همه عموم هستند که با توجه به این پیشرفت، انتظار می­رود فروش تجهیزات پزشکی بیش از گذشته شود و بازار هدف این کالاها حیطه گسترده تری از خریداران را در بر گیرد.
  در این مقاله سعی برآن بود که مهم ترین و عمومی ترین تجهیزات را بررسی کنیم و عدم بررسی سایر تجهیزات پزشکی در عرصه های دیگر این صنعت به معنی کاربرد کمتر آن ها نیست و بدودن تردید هر ابزاری که ما را در علم پزشکی یاری دهد، بسیار ارزشمند است.
 امید است که با کوشش مهندسان کشور عزیزمان ایران، بتوانیم قدمی بزرگ در جهت توسعه این صنعت نوپا در جهان برداریم.