۸ دارویی که برای درمان کولیت روده استفاده می‌شوند

کولیت روده یا کولیت اولسراتیو (UC)، یک بیماری التهابی روده است، که باعث تحریک و زخم در پوشش روده بزرگ شما می‌شود. این یک بیماری بسیار شایع است که افراد زیادی را برای مدت طولانی تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم این بیماری ممکن است ثابت باشند یا اینکه مدتی بیایند و بروند. کولیت روده هیچ درمان قطعی ندارد و تنها با مصرف دارو و جراحی می‌توان علائم آن را کنترل کرد.

کولیت روده چند نوع دارد؟

بسته به اینکه دقیقا کدام نقطه از روده شما درگیر این بیماری شده باشد، کولیت به ۵ دسته تقسیم می‌شود:

• پروکتیت اولسراتیو (Ulcerative proctitis): خفیف ترین شکل کولیت روده است که در قسمتی از روده بزرگ که نزدیک به مقعد است، اتفاق می‌افتد. تنها نشانه این نوع کولیت، ممکن است خونریزی مقعدی باشد.
• پروکتوسیگموئیدیت (Proctosigmoiditis): این نوع از کولیت روده، در انتهای روده بزرگ ایجاد شده و باعث اسهال خونی، گرفتگی شکم و درد می‌شود.
• کولیت سمت چپ (Left-sided colitis): باعث ایجاد گرفتگی در سمت چپ روده بزرگ شما و اسهال خونی می‌شود.
• پانکولیت (Pancolitis): اغلب کل روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ممکن است باعث اسهال شدید خونی، گرفتگی شکم، بی‌حالی و کاهش وزن سریع شود.
• کولیت اولسراتیو حاد (Acute severe ulcerative colitis): این نوع کولیت بسیار نادر بوده و کل روده بزرگ شما را درگیر می‌کند. کولیت اولسراتیو می‌تواند باعث خونریزی، تب، اسهال و درد شدید، شود.

چه دلایلی باعث ایجاد کولیت روده می‌شوند؟

کولیت روده زمانی اتفاق می‌افتد، که سیستم ایمنی بدن شما بیش از حد فعالیت می‌کند و به اشتباه مواد بی خطر را مضر تشخیص می‌دهد. در این حالت گلبول‌های سفید خون به سلول‌های روده بزرگ حمله کرده و باعث ایجاد التهاب و زخم می‌شود. دلیل اصلی این بیماری مشخص نیست، اما پزشکان تصور می‌کنند که عوامل ژنتیکی ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشد.

چه عواملی باعث افزایش خطر کولیت روده می‌شوند؟

مواردی که می‌توانند بر خطر ابتلا به کولیت روده تأثیر بگذارند، عبارتند از:

• سن: با افزایش سن، احتمال ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.
• سابقه خانوادگی: داشتن سابقه کولیت روده در خانواده، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
• استرس: تنش و استرس می‌تواند باعث بروز بسیاری از بیماری‌ها از جمله کولیت روده شود.
• استفاده از NSAID: برای تسکین درد یا تب، تا حد امکان، به جای NSAID ها مانند Motrin و Advil از استامینوفن (Tylenol) استفاده کنید.

کولیت روده چه علائمی دارد؟

علامت اصلی کولیت روده اسهال خونی است، اما این بیماری می‌تواند باعث بروز مشکلات دیگری هم شود، مانند:

• احساس گرفتگی و درد شکم
• مشکل در دفع
• کاهش اشتها
• کاهش وزن
• احساس خستگی
• تب
• کم آبی بدن
• درد مفاصل
• آفت دهان
• کم‌خونی
• زخم‌های پوستی
• اسهال خونی
• حالت تهوع
• درد در چشم‌ها، مخصوصا هنگام خیره شدن به نور

این علائم ممکن است سریع از بین روند و بعد از مدتی دوباره برگردند و یا اینکه به طور مداوم ادامه یابند.

از چه روش‌هایی برای تشخیص کولیت روده استفاده می‌شود؟

پزشک برای تشخیص کولیت روده، به طور معمول از آزمایش‌های زیر استفاده می‌کند:

• آزمایش خون: از این آزمایش برای بررسی وجود عفونت یا کم‌خونی، استفاده می‌شود.
• نمونه های مدفوع: علائم عفونت، التهاب و انگل‌ها، در مدفوع شما مشخص می‌شوند.
• آزمایشات تصویربرداری: پزشک ممکن است از ام‌‌آر‌آی یا سی‌تی‌اسکن، برای تصویربرداری از روده بزرگ شما استفاده کند.
• آزمایشات آندوسکوپی: با این روش پزشک می‌تواند انتهای روده بزرگ شما را بررسی ‌کند.

کولیت روده چگونه درمان می‌شود؟

هیچ درمانی برای کولیت روده وجود ندارد، اما درمان می‌تواند باعث بهبود و تسکین علائم شما شود. روش‌های درمان این بیماری عبارتند از:

رژیم غذایی مناسب

هنگامی که کولیت روده دارید، برخی از غذاها می‌توانند علائم شما را تشدید کنند. داشتن یک رژیم غذایی متعادل با مقدار زیادی فیبر، پروتئین بدون چربی، میوه‌ها و سبزیجات، به تقویت بدن و بهبود شما کمک می‌کنند.

مصرف دارو

پزشکان برای درمان کولیت روده، داروهای زیر را تجویز می‌کنند:

• آنتی بیوتیک‌ها: اینها با مبارزه با عفونت‌ها، به روده بزرگ امکان بهبود می‌دهند.
• آمینوسالیسیلات‌ها: این داروها دارای اسید 5-آمینو سالیسیلیک (5-ASA) هستند که التهاب را از بین می‌برد. بسته به شدت کولیت روده شما، ممکن است پزشک برای شما سولفاسالازین (sulfasalazine) یا سایر داروها را تجویز کند.
• کورتیکواستروئیدها: اگر آمینوسالیسیلات‌ها تاثیرگذار نباشند، ممکن است به کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون (prednisone) یا بودزونید (budesonide) نیاز داشته باشید.
• تعدیل‌کننده‌های ایمنی: اینها به توقف حمله سیستم ایمنی بدن، به روده بزرگ کمک می‌کنند. این داروها عبارتند از 6- مرکاپتوپورین (6-mercaptopurine)، آزاتیوپرین (azathioprine)، یا متوترکسات (methotrexate).
• داروهای بیولوژیک: اینها به جای مواد شیمیایی از پروتئین‌های موجود در سلول‌های زنده ساخته می‌شوند. داروهایی مانند آدالیمومب (adalimumab)، گولیمومب(golimumab)، سرتولیزوماب پگول (certolizumab pegol)، اینفیلیکسیماب (infliximab) و ودولیزوماب (vedolizumab)، بیولوژیک هستند.
• مهارکننده‌های ژانوس کیناز (JAK): اینها داروهای خوراکی هستند که می‌توانند به سرعت کولیت روده شما را تسکین دهند. برای مثال دارو توفاسیتینیب (tofacitinib) یکی از این مهار کننده‌ها است که التهاب را کاهش می‌دهد.
• تعدیل‌کننده‌های گیرنده اسفنگوزین 1-فسفات (S1P): این یک داروی خوراکی برای بیماران مبتلا به کولیت روده شدید است.
• لوپرامید: این دارو به توقف اسهال کمک می‌کند.

جراحی

اگر درمان‌های دیگر مؤثر نباشند، ممکن است برای توقف علائم  و جلوگیری از عوارض،  به جراحی برای برداشتن کولون (کولکتومی) یا کولون و رکتوم (پروکتوکولکتومی) نیاز داشته باشید. در پروکتوکولکتومی، پزشک ممکن است یک کیسه کوچک از روده کوچک شما بسازد و آن را به مقعد شما بچسباند، که به آن آناستوموز کیسه مقعدی ایلئال (IPAA) گفته می‌شود. این جراحی، به بدن شما این امکان را می‌دهد تا مواد زائد را به راحتی دفع کند.

کولیت روده باعث بروز چه عوارضی می‌شود؟

عوارض کولیت روده می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خون ریزی: که می‌تواند منجر به کم‌خونی شود.
• پوکی استخوان: استخوان‌های شما ممکن است به دلیل مصرف زیاد کورتیکواستروئیدها ضعیف شوند.
• کم آبی بدن: اگر روده بزرگ شما نتواند به اندازه کافی آب جذب کند، ممکن است لازم باشد مایعات را از طریق ورید دریافت کنید.
• التهاب: ممکن است مفاصل، پوست و چشم‌های شما ملتهب شوند.
• کولیت فولمینانت: در صورت شدید بودن کولیت روده، ممکن است روده بزرگ شکافته شود و عفونت در بدن شما پخش شود.
• مگاکولون: کولیت فولمینانت می‌تواند باعث تورم روده بزرگ شود.
• بیماری کبد: ممکن است در اثر کولیت روده، کبد شما ملتهب شود.
• سرطان روده بزرگ: کولیت روده هنگامی که کل روده شما را درگیر کرده باشد، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهد.

چه موادی برای افراد دارای کولیت روده مضر هستند؟

برخی از مواد ممکن است علائم این بیماری را بدتر کنند و باید از مصرف آنها، اجتناب کنید. اینها عبارتند از:

• غذاهای چرب
• غذاها و نوشیدنی هایی با قند بالا
• نوشیدنی‌های گازدار
• غذاهای پر فیبر
• الکل
• کافئین
• لبنیات(در بعضی افراد)

چه موادی برای کولیت روده مناسب هستند؟

تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف برخی از مواد مغذی ممکن است در مبارزه با تورم و التهاب حاصل از کولیت روده موثر باشند؛ مانند:

• اسید لینولئیک که در غذاهایی مانند گردو، روغن زیتون، زرده تخم مرغ و روغن نارگیل وجود دارد.
• نوعی اسید چرب امگا 3 به نام EPA (اسید ایکوزاپنتانوئیک) که در موادی مانند ماهی وجود دارد.
• ماست‌های پروبیوتیک که می‌توانند التهاب را کاهش دهند.
• کره بادام زمینی و سایر کره‌های آجیل، که منبع مناسبی از پروتئین و چربی‌های سالم هستند.
• سبزیجات پخته، برخی میوه‌ها مانند سیب، موز و آووکادو، آب میوه و سبزیجات، سیب‌زمینی و زردچوبه هم برای کولیت روده مناسب هستند.
• برخی مواد گیاهی مانند کندر و بابونه هم به بهبود کولیت روده کمک می‌کنند.

کلام آخر

اگر شما هم جزو افرادی هستید که کولیت روده دارید، حتما داروهای خود را به طور منظم و طبق دستور پزشک مصرف کنید، حتی زمانی که علائمی ندارید. همچنین حتما مراقب مواد غذایی که برای شما مضر هستند، باشید و تا جایی که می‌توانید از مصرف آنها خودداری کنید.