لاپاراسکوپی چگونه انجام می‌شود؟

لاپاراسکوپی نوعی روش جراحی است که به پزشک این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به ایجاد برش‌های بزرگ در پوست، به داخل شکم و لگن دسترسی پیدا کند. این روش به عنوان جراحی کم تهاجمی نیز شناخته می‌شود. در طول لاپاراسکوپی می‌توان از برش‌های بزرگ اجتناب کرد؛ زیرا جراح از ابزاری به نام لاپاراسکوپ استفاده می‌کند. ابزار لاپاراسکوپ لوله‌های کوچکی دارد که دارای یک منبع نور و یک دوربین است که تصاویری از داخل شکم یا لگن را به مانیتور جراح منتقل می‌کند. در این مقاله بیشتر با کاربرد و مزایای لاپاراسکوپی آشنا خواهید شد.

لاپاراسکوپی چه کاربردی دارد؟

لاپاراسکوپی بیشتر در موارد زیر استفاده می‌شود:

• بررسی و درمان شرایط موثر بر روی سیستم تولید مثل زنان
• مطالعه و درمان شرایط موثر بر سیستم گوارش
• تشخیص و درمان شرایط موثر بر سیستم ادراری

از لاپاراسکوپی برای بررسی چه اندام‌هایی استفاده می‌شود؟

پزشک ممکن است لاپاراسکوپی را برای بررسی اندام‌های زیر توصیه کند:

• كيسه صفرا
• کبد
• پانکراس
• روده کوچک و روده بزرگ (کولون)
• طحال
• معده
• اندام‌های لگنی یا تولید مثلی

لاپاراسکوپی چه مزایایی دارد؟

لاپاراسکوپی می‌تواند برای کمک به تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌هایی که در داخل شکم یا لگن ایجاد می‌شوند، استفاده شود. همچنین می‌توان از آن برای انجام روش‌های جراحی، مانند برداشتن یک عضو آسیب‌دیده یا برداشتن نمونه بافت برای آزمایش‌های بیشتر (بیوپسی) استفاده کرد. علاوه بر این، مزایای لاپروسکوپی نسبت به جراحی باز سنتی عبارت است از:

• بستری کوتاه‌تر در بیمارستان و زمان بهبودی سریع‌تر
• درد و خونریزی کمتر بعد از عمل
• کاهش زخم

از لاپراسکوپی برای تشخیص چه بیماری‌هایی استفاده می‌شود؟

تشخیص بیماری، اغلب با استفاده از روش‌های غیرتهاجمی مانند اسکن اولتراسوند، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) امکان پذیر است. با این حال، گاهی اوقات تنها راه برای تأیید تشخیص، مطالعه مستقیم قسمت آسیب دیده بدن با استفاده از لاپاراسکوپی است. لاپاراسکوپی در حال حاضر به طور گسترده‌ای برای تشخیص بسیاری از شرایط مختلف و بررسی علائم خاص استفاده می‌شود. به عنوان مثال:

• بیماری التهابی لگن (PID): عفونت باکتریایی دستگاه تناسلی فوقانی زنان، از جمله رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها.
• آندومتریوز: جایی که قطعات کوچکی از پوشش رحم (آندومتر) در خارج از رحم یافت می‌شود.
• حاملگی خارج رحمی و ناباروری: بارداری که در خارج از رحم ایجاد می‌شود.
• کیست تخمدان: کیسه‌ای پر از مایع که روی تخمدان زن ایجاد می‌شود.
• فیبروم:تومورهای غیر سرطانی که در داخل یا اطراف رحم رشد می‌کنند.
• بیضه‌های نزول نکرده:یک بیماری رایج دوران کودکی که در آن پسری بدون یک یا هر دو بیضه در کیسه بیضه خود به دنیا می‌آید.
• آپاندیسیت:تورم دردناک آپاندیس

چه ابزاری در لاپاراسکوپی استفاده می‌شوند؟

تجهیزات اساسی ضروری برای هر جراحی لاپاراسکوپی عبارتند از: آندوسکوپ، دوربین، منبع نور، مانیتور ویدئویی، دمنده، تروکار و ابزار جراحی سوزن ورس، سوزنگیر، قیچی، سوزن تخلیه، همولاک، کلیپ اپلایر و... که ادامه به توضیح برخی از آنها می‌پردازیم:

• سوزن ورس: سوزن ورس در طول‌های مختلف 80، 100، 120 میلی متر و به صورت استریل در بازار موجود است. سوزن ورس یک ابزار لاپاراسکوپی برنده و تیز هست که هدف از ساخت آن، برش پوست و ورود به حفره بطنی و ورود گاز کربن دی اکسید می‌باشد.
• تروکار: تروکار شامل کانولا و ماندرن است. ماندرن‌ها برای عبور از فاسیا و عضله استفاده می‌شوند و با توجه به کاربرد‌هایی که دارند در انواع مختلفی طراحی شده‌اند.
• اندوسکوپ: اندوسکوپ شامل یک Negative Lens در ابتدا و یک Eyepiece Lens در انتها می‌باشد. اندوسکوپ‌ها در طول و قطرهای مختلفی تولید می‌شوند.
• قیچی لاپاراسکوپی: قیچی‌ها به همراه الکتروسرجری برای برش به کار می‌روند و در انواع مختلفی طراحی شده‌اند:

1. میکروسیزر: برای برش‌های دقیق از این قیچی ظریف استفاده می‌شود.
2. قیچی مستقیم: این قیچی برای برش بافت به کار می‌رود.
3. قیچی هوکی شکل: برای برش نخ بخیه از آن استفاده می‌شود.
4. قیچی متزنبام: این قیچی‌ها دارای انحنا در قسمت لبه‌‌ی خود هستند.

نحوه‌ی انجام عمل لاپاراسکوپی

در ابتدا باید بگوییم، لاپاراسکوپی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و شما هیچ دردی در طول عمل احساس نمی‌کنید. در طول لاپاراسکوپی، جراح معمولا یک برش کوچک در حدود 1 تا 1.5 سانتی متری در نزدیکی ناف شما ایجاد می‌کند. سپس یک لوله از طریق برش وارد می‌شود و گاز دی اکسید کربن از طریق لوله پمپ می‌شود تا شکم شما را باد کند. باد کردن شکم به جراح اجازه می‌دهد تا اندام‌های شما را واضح‌تر ببیند و به او فضای بیشتری برای کار می‌دهد. در مرحله‌ی بعد، یک لاپاراسکوپ از طریق این لوله وارد می‌شود و تصاویر را به یک مانیتور در اتاق عمل می‌فرستد. این عمل به جراح دید واضحی از کل ناحیه را می‌دهد. اگر از لاپاراسکوپی برای انجام یک درمان جراحی مانند برداشتن آپاندیس استفاده شود، برش‌های بیشتری در شکم شما ایجاد می‌شود. ابزارهای جراحی کوچک را می‌توان از طریق این برش‌ها وارد کرد و جراح می‌تواند با استفاده از نمای لاپاراسکوپ آنها را به محل مناسب هدایت کند. همچنین پس از قرار گرفتن در محل، می‌توان از ابزار برای انجام درمان مورد نیاز استفاده کرد.

بعد از عمل لاپاراسکوپی، گاز از شکم شما خارج و برش‌ها با بخیه بسته می‌شوند. همچنین یک پانسمان بر روی زخم‌ها اعمال می‌شود. اغلب شما می‌توانید در همان روز لاپاراسکوپی خود به خانه بروید، اگرچه ممکن است لازم باشد یک شب در بیمارستان بمانید. هنگامی که از لاپاراسکوپی برای تشخیص بیماری استفاده می‌شود، این روش معمولا 30 الی 60 دقیقه طول می‌کشد، اما اگر جراح در حال درمان بیماری باشد، بسته به نوع جراحی که انجام می‌شود، زمان بیشتری طول خواهد کشید.

آماده سازی قبل از جراحی لاپاراسکوپی

بسته به نوع روش لاپاراسکوپی که انجام می‌شود، معمولا از شما خواسته می‌شود تا 6 تا 12 ساعت قبل از عمل چیزی نخورید یا ننوشید. همچنین اگر از داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقادها) مانند آسپرین یا وارفارین استفاده می‌کنید، ممکن است از شما خواسته شود که برای جلوگیری از خونریزی بیش از حد در طول لاپاراسکوپی، مصرف آن را از چند روز قبل متوقف کنید. علاوه بر اینها در صورتی که سیگار می‌کشید، ممکن است به شما توصیه شود که تا بعد از عمل لاپاراسکوپی آن را ترک کنید. زیرا سیگار کشیدن می‌تواند بهبودی پس از جراحی را به تاخیر بیندازد و خطر عوارضی مانند عفونت را افزایش دهد. همچنین توجه داشته باشید، قبل از انجام عمل لاپراسکوپی، باید ترتیبی دهید که شخصی شما را به خانه برساند؛ زیرا به شما توصیه می‌شود که حداقل تا 24 ساعت بعد از آن رانندگی نکنید.

آیا لاپاراسکوپی عوارض جانبی دارد؟

با اینکه عموما لاپاراسکوپی عوارضی برای شما ایجاد نمی‌کند، اما عوارض جزئی این روش ممکن است در 1 یا 2 مورد از هر 100 بیمار تحت درمان، بروز پیدا کند. این عوارض نادر عبارتند از:

• عفونت
• خونریزی جزئی و کبودی در اطراف محل برش
• احساس بیماری و استفراغ
• تب یا لرز
• درد شکمی که با گذشت زمان شدیدتر می‌شود.
• قرمزی یا تغییر رنگ
• تورم
• حالت تهوع یا استفراغ
• سرفه‌های مداوم
• تنگی نفس
• ناتوانی در دفع ادرار
• سبکی سر

مشکلات بعد از عمل لاپاراسکوپی

پس از انجام لاپاراسکوپی نکات زیر را در نظر داشته باشید:

• به دلیل ورود گاز به داخل شکم شما در طی لاپاراسکوپی، فشار ایجاد شده می‌تواند احساس نیاز مکرر و فوری به دفع ادرار را در شما ایجاد نماید که معمولا بعد از 2 روز برطرف می‌شود.
• بخیه‌های شما باید بعد از یک الی دو هفته پس از لاپاراسکوپی توسط پزشک کشیده شوند.
• اگر در محلی که شکاف‌های لاپاراسکوپی ایحاد شده احساس درد داشتید، با پزشک در میان بگذارید تا مسکن برای شما تجویز کند.
• به دلیل ورود گاز به داخل شکم، بعد از اتمام لاپاراسکوپی شما احساس درد در شانه را خواهید داشت. زیرا اعصابی که به شانه‌ها میرسند در دیافراگم هم وجود دارند و این گاز ممکن است دیافراگم را هم تحریک کند.