هالوکس والگوس چیست؟

هالوکس والگوس یا انحراف انشگت شست پا شایع‌ترین ناهنجاری استخوانی پا می‌باشد. این بیماری تغییر شکلی  تدریجی در انگشت شست پا است که در آن سر اولین استخوان کف پا به داخل و اولین بند شست به خارج انحراف پیدا می‌کند. در نتیجه مفصل شست پا زاویه‌دار و برجسته می‌شود. این بیماری در افراد مسن و در زنان شیوع بیشتری دارد.

علت ایجاد هالوکس والگوس

علل ایجاد این بیماری به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود؛ مادرزادی و اکتسابی.

• مادرزادی: انحراف اولین استخوان کف پا به درون، از عواملی است که باعث پیدایش این بیماری می‌شود و غالبا ارثی است.
• اکتسابی: افزایش سن و وزن به تدریج باعث پهن شدن قسمت جلوی پا و کاهش تونیسیته عضلات می‌شود و اولین استخوان کف پایی به داخل منحرف می‌شود و در نتیجه اولین بند شست به بیرون انحراف می‌یابد. پوشیدن کفش نوک باریک و پاشنه بلند خود از عواملی است که باعث پیدایش و تشدید این عارضه می‌شود. همچنین فقدان دومین انگشت پا (در اثر عمل جراحی و یا عوامل دیگر) و بیماری آرتریت روماتوئید از علل انحراف شست پا به بیرون است.

برخی بیماری‌ها مانند کف پای صاف، استئوآرتریت و.. نیز با این بیماری همراهی داشته و در این افراد، انحراف انگشت شست پا شایع‌تر است.

 

ارتباط هالوکس والگوس با پوشیدن کفش پاشنه بلند چیست؟

پوشیدن کفش‌های پاشنه‌دار سبب افزایش فشار وارده بر پنجه پا و انتهای انگشتان می‌شود و وزن بیشتری از بدن بر روی این قسمت‌ها می‌افتد. همچنین در افرادی که کف پای صاف دارند به دلیل از بین رفتن قوس کف پا، به انتهای انگشتان فشاری بیشتر از حد معمول وارد شده و در طولانی مدت سبب تغییر شکل آن‌ها می‌شود.

داشتن وزن بالا و ایستادن‌های طولانی مدت نیز به همین صورت سبب فشار بیشتر بر روی انشگتان و در نتیجه فشردن آن‌ها به سمت یکدیگر و تغییر شکل آن‌ها می‌گردد.

 

آیا هالوکس والگوس یک مشکل زیبایی است یا عوارض پزشکی دارد؟

در مراحل اولیه انحراف شست پا به خارج، این بیماری بیشتر از نظر زیبایی مشکل ایجاد می‌کند و سبب تداخل در زندگی بیماران نمی‌شود. این مرحله می‌تواند از لحاظ زمانی بسیار طولانی بوده و بیمار سال‌ها بدون داشتن علائمی مانند درد، این مشکل را داشته باشد. اما با پیشرفت بیماری، آسیب کم کم به مفصل نیز وارد شده و سبب ایجاد علائمی مانند درد، اشکال در پوشیدن کفش و در مراحل نهایی اشکال در دویدن و حتی راه رفتن می‌شود. به همین دلیل بسیاری از پزشکان استفاده از راه‌های درمانی را در مراحل اولیه پیشنهاد می‌کنند تا به این طریق از ایجاد ناراحتی و علائم نهایی پیشگیری شود. اما بیماران به دلیل نبود علائم، درمان را به تعویق انداخته و پیگیری نمی‌کنند.

یکی از عوارض این بیماری ایجاد زخم در ناحیه بیرون زده از پا می‌باشد. به دلیل انحراف قاعده انگشت شست پا به سمت بیرون، این ناحیه هنگامی که پا درون کفش است مرتبا تحت فشار بوده و با راه رفتن به صورت مداوم به دیواره کفش ساییده می‌شود. این اتفاق سبب ایجاد زخم و درد در این ناحیه شده و به خصوص در بیماران مبتلا به دیابت می‌تواند مشکلات جدی مانند عفونت زخم ایجاد کند.

 

علائم هالوکس والگوس

این بیماری در زنان 50 تا 70 سال بیشترین شیوع را دارد و در اکثر موارد دو طرفه است. در اواخر نوجوانی در افرادی با سابقه فامیلی و کف پای صاف نیز شایع می‌باشد. در غالب اوقات این تغییر شکل تا مراحل نهایی با درد همراه نیست. بیمار ممکن است به علت تغییر شکل ناخوشایند پا، اشکال در پوشیدن کفش و یا درد در روی برجستگی قسمت داخلی سر اولین استخوان کف پا مراجعه ‌کند. حرکات مفصل شست غالبا بدون محدودیت و درد است. در مراحل نهایی، بیمار ممکن است درد هنگام راه رفتن را تجربه کند و نتواند به صورت عادی راه رفته و یا بدود.

در طول زمان، فشار وارده به انگشت شست و مفصل آن می‌تواند سبب التهاب مفصل و یا حتی ایجاد آرتریت شود. علائم این عارضه با التهاب، تورم، قرمزی و درد بیشتر پا تظاهر یافته و سبب ایجاد محدودیت بیشتر در فعالیت بیمار می‌گردد.

این ناراحتی ممکن است همانطور که در تصویر مشخص است با چکشی شدن انگشت دوم یا همان بیماری Hammer Toe همراهی داشته باشد. در این ناهنجاری انگشت دوم پا به سمت خارج انحراف پیدا می‌کند.

چه کسانی دچار هالوکس والگوس می‌شوند؟

این بیماری اکثرا زنان را درگیر می‌کند. همچنین شیوع انحراف شست پا با افزایش سن به میزان زیادی افزایش می‌یابد. در اکثر مبتلایان به این بیماری سابقه خانوادگی برای آن وجود دارد اما با این وجود به صورت مادرزادی اتفاق نمی‌افتد. شیوع هالوکس والگوس در کشورها و مناطقی که کفش‌های راحت‌تر پوشیده و مدت بیشتری در روز را با پای برهنه سر می‌کنند به نسبت دیگر مناطق و یا کشورهایی که کفش‌های تنگ و پاشنه بلند را به مدت زیادی در روز استفاده می‌کنند، بسیار کمتر است.

 

آیا امکان پیشگیری از بیماری هالوکس والگوس وجود دارد؟

با اینکه اکثر موارد این بیماری به صورت ارثی و در اثر مشکلات ژنتیکی اتفاق می‌افتد، اما علل اکتسابی نیز سهم قابل توجهی در بروز انحراف شست پا دارند. برخی راهکارها برای جلوگیری از ایجاد این بیماری وجود دارند که عبارتند از:

• اجتناب از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند، به خصوص به صورت روزمره
• داشتن فعالیت فیزیکی و پیاده روی جهت تقویت عضلات
• استفاده از کفش با سایز مناسب
• استفاده از کفش‌های استاندارد و راحت برای پا

 

درمان هالوکس والگوس

انتخاب درمان این بیماری به سن بیمار و شدت تغییر شکل پا بستگی دارد اما به صورت کلی به دو دسته درمان‌های غیر جراحی و درمان‌های جراحی تقسیم می‌شود.

درمان غیر جراحی: کفش جلو پهن و پاشنه کوتاه ممکن است تا حدودی از پیشرفت بیماری به خصوص در نوجوانان جلوگیری کرده و ناراحتی بیمار را تا حدی بهبود می‌بخشد. باید توجه داشت که درمان غیرجراحی معمولا غیرموفق است و بیمار علامت‌دار (درد و عدم توانایی در پوشیدن کفش) باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد. در کشورهای پیشرفته برای بیماران جوان آتل‌های مخصوص هالوکس والگوس وجود دارد که به مرور زمان انحراف شست پا را اصلاح کرده و آن را به موقعیت طبیعی باز می‌گردانند.

درمان جراحی: در مواردی که درمان‌های طبی موثر نباشند و یا بیمار برای اصلاح وضعیت ناخوشایند پا مراجعه کرده باشد و یا کفش متناسب با پا پیدا نکند، باید اقدام به عمل جراحی کرد. هدف از درمان جراحی برداشتن برجستگی استخوان و اصلاح انحراف انگشت شست پا است و برای این کار روش‌های جراحی مختلفی وجود دارد.

درمان غیرجراحی معمولا در بیماران جوانتر استفاده می‌شود. در تعدادی از این بیماران چنانچه از وارد آمدن فشار بیشتر بر پا جلوگیری شده و تمرینات فیزیکی داده شده انجام بگیرد، به دلیل انعطاف پذیری و خفیف بودن آسیب وارده در مواردی انحراف قابل برگشت است. در بیماران مسن‌تر و یا افرادی که شدت آسیب در آن‌ها زیاد است، بهترین گزینه درمان جراحی است که می‌تواند درد را از بین برده و با اصلاح تغییر شکل پا، بیمار را قادر به انجام فعالیت‌های معمول کند.

 

بیماری هالوکس والگوس چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اکثر موارد این بیماری پزشک با نگاه کردن و معاینه پا و دیدن انحراف شست پا به بیماری پی برده و احتیاج به معاینات و بررسی‌های بیشتر نمی‌باشد. چنانچه این بیماری با تغییرات دیگری همراه بوده باشد و یا پزشک بخواهد آسیب‌های احتمالی به اجزای پا را بررسی کند ممکن است تصویربرداری نیز انجام بگیرد. جهت بررسی‌های استخوانی از عکس ساده یا همان X-Ray و جهت بررسی مفاصل و تاندون‌های پا از MRI استفاده می‌شود.