دستگاه اسپیرومتری
اسپیرومتری یا نوار ریه، تستی است که برای تشخیص COPD( بیماری مزمن انسداد ریوی)، تشخیص آسم و بیماری‌های دیگری که بر عملکرد ریه تاثیر می‌گذارند، استفاده می‌شود. در واقع اسپیرومتری دستگاهی است که حجم‌های دمی و بازدمی، یا به عبارتی جریان ورودی هوا به ریه‌ها و جریان خروجی از آنها را اندازه می‌گیرد.
پارامترهایی که توسط اسپیرومتری اندازه‌گیری می‌شوند:
- FEV1: به حجم هوایی که در ثانیه اول یک بازدم فعال و پرفشار که بعد از یک دم عمیق انجام می‌شود، از ریه‌ها خارج می‌شود، گفته می‌شود؛ که به عنوان یکی از شاخص‌هاي اندازه‌گیري تخلیه هوا از ریه پر از هوا، به حساب می‌آید.
- VC: حداکثر هوایی است که توسط یک مانور تنفسی پرفشار یا آهسته، می‌تواند وارد ریه و یا از آن خارج شود.
- PEF: حداکثر میزان جریان بازدم می‌باشد و در مراحل ابتدایی مانور بازدم پرفشار رخ می‌دهد.
انواع مانورهای تنفسی در اسپیرومتری
- FVC
- حداقل سه فوت قابل قبول است.
- بازدم حداقل ۶ ثانیه ب طول بکشد.
- شروع سریع یک ضرورت است.
- حجمی که در آن جریان بازدمی به حداکثر سرعت خـود می رسد، نباید کمتر از ۵ درصد FVC یا ۰.۱۵ لیتر باشد. هر کدام از مقادیر فوق که بیشتر است مبنا قرار می‌گیرد.
- بیمار ترغیب شود تا از گیره بینی استفاده نماید.
- بیمار در وضعیت نشسته و یا ایستاده باشد.
- قابلیت تکرارپذیري: بین دو مورد بالاترین مقادیرFVC حداکثر ۲ درصد اختلاف وجود داشته باشد.
- FEV1
- بالاترین مقادیر FEV1 در نظر گرفته شود؛ حتی اگر مربوط به همان نموداري نباشد که داراي بهترین FVC باشد.
- منحنی صاف و سریع صعود کند بدون تاخیر، سرفه، نشست هوا از لب‌ها و یا پایان زود هنگام.
- تکرارپذیري: بین دوFEV1 که داراي بالاترین مقادیر هستند، نباید بیشتر از ۰.۲ لیتر اختلاف وجود داشته باشد.
- FEF
- حداقل سه فوت قابل قبول است.
- شرایط ایستاده بیمار ترجیح داده می‌شود.
- به گیره بینی نیازي نیست.
- در طول تست بیمار نباید سرفه کند.
- مدت فوت ۱ تا ۲ ثانیه طول بکشد.
موارد منع اسپیرومتری
- جراحی اخیر چشم
- جراحی اخیر قفسه سینه و شکم
- آنوریسم‌ها(مخصوصا آنوریسم‌هاي مغزي و شکم)
- وضعیت‌هاي ناپایدار قلبی
- تهوع و اسهال
- دردهاي قفسه سینه و شکمی
انواع روش‌های انجام اسپیرومتری
- فلومتری
- اسپیرومتری حجمی
- اسپیرومتری نوع فلیسچ
- اسپیرومتری نوع لی لی (Lilly)
- فلومتر توربینی
- فلومتر سیم داغ
مشکلات احتمالی دستگاه اسپیرومتری
در اسپیرومترهاي حجمی باید دنبال نشت هوا از اتصالات لوله‌هاي لاستیکی گشت. در اسپیرومترهاي FLOW- SENSING نیز باید دنبال ترك و پارگی لوله ارتباطی نزدیک قطعه دهانی بود، و نهایتا در اسپیرومترهاي الکترونیک مشخصا می‌بایست مراقب کالیبراسیون و صحت کارکرد سیستم بود. استانداردها پیشنهاد می‌کنند که حداقل روزي یک‌بار کالیبراسیون دستگاه چک شود و یک خودآزمایی ساده از اسپیرومتر گرفته شود.
- نکته مهم در نگهداری از دستگاه اسپیرومتری: قطعه دهانی را بعد از هر بار مصرف شسته و یا تعویض کنید.
برای آشنایی بیشتر با دستگاه اسپیرومتری، مقاله کامل آن را در بلاگ مدینیوم مطالعه کنید.
